گردشگري و بومگردي

كاروانسراها، اقامتگاه ها، هتل ها چگونه در طول زمان شكل گرفتند ؟

نياز انسان به سر پناه و مامن در طول سفر از روزگاران باستان مورد توجه بوده است ، در ايران در گذشته هاي بسياري دور آثار مظاهري از اين گونه بناها و استراحتگاه ها در بين راه ها بسيار ديده مي شود .كه تعداد فراواني از آن ها را مي توان از نظر شيوه و ساخت اين بناها از شاهكارهاي معماري عصر خود به حساب آورد. به طور مثال هردوت تاريخ نگار يوناني از ساختمان هايي ياد مي كند كه به دست هخامنشيان ميان شوش و سارد بنا شده بود و بناهايي كه با نام كاروانسرا و چاپارخانه از آن ياد مي كردند .

در يك تعريف ساده ، كاروانسرا به ساختمان و محلي اشاره دارد كه كاروان يا قافله را در خود جاي مي دهد. و آنجا اقامت مي كنند. در زمان هاي گذشته قا فله هايي كه به هر دليلي اعم از تجاري ، كاري ، شخصي ، بين شهر هاي مختلف در حركت بودند جهت ا قامت و استراحت خود در اين مكان ها توقف مي كردند.

در واقع كاروانسرا در خاورميانه به مسافرهانه ها يا مهمان خانه هايي مي گويند كه داراي حياط بزرگي بودند و به صورت كوچك و بزرگ ساخته مي شدند ، كه به كاروانسراهاي بزرگ " تيم " مي گفتند وبه اشكال مختلفي با معماري خاص و جايگاه هاي متفاوت آن ها ساخته مي شدند .

از پر رونق ترين دوره ي احداث و رونق كاروانسراها مي توان به دوره صفويه اشاره كرد ، زيرا در اين دوران بود كه شاه عباس يكم با توجه به تدبير خود تصميم به بازسازي و احياي جاده ابريشم گرفت و يكي از الزامات اين كار را احياي كاروانسراها مي دانست . در نوشته هاي تاريخي و گذشته هاي دور از كاروانسرا ها با عناوين مختلفي ياد مي كرده اند مانند رباط ، ساباط ، تيم و .... كه هر كدام از آن ها تعريف جداگانه اي دارند و به اقسام مختلفي تقسيم مي شوند و  بسياري از محققان و صاحب نظران معماري كاروانسراهاي ايراني را  به خصوص در اين دوره(صفويه) مهم ترين نشانه پيروزي و موفقيت اشتهار معماري ايران به شمار آورده اند.

اما با گذشت زمان وانقلاب صنعتي و استفاده از وسايل نقليه و حمل و نقل آن عصر و همچنين با تعامل انديشه ها ، فناوري ها و دستاوردهاي اقوام مختلف در جهان وتبادل آن ها با يك وديگر تاثير شگرفي بر استفاده از كاروانسراها گذاشته شد به طوري كه ديگر مانند قبل رونق آغازين خود را نداشتند. و كم كم جاي خود را به مسافرخانه ها ، هتل ها ، خانه ها ، كلبه ها و اقامت گاه دادند.

بنا به تعريفي كه انجمن بين المللي بوم گردي در سال (1980) ارائه داده است بوم گردي سفري مسئولانه به مناطق طبيعي است كه از محيط زيست حفاظت مي نمايد و زندگي بهتر و رفاه بيشتري را براي مردم محلي فراهم مي كند. براي رزرو و اجاره اقامتگاه بوم گردي مي‌توانيد از طريق سايت ما اقدام نماييد.

طبيعت گردي با اينكه به مفهوم بوم گردي بسيار نزديك است اما با تمامي معيارهاي بومگردي منطبق نيست. بازديد از طبيعت با تله كابين و به طور كلي استفاده از تجهيزات مدرن با اينكه ممكن است آسيب كمتري هم به محيط برساند ولي ارتباطي درگيرانه و مملوس با طبيعت وجود ندارد. و نمي توان اصطلاح بوم گردي را به آن نسبت داد. طرح بوم گردي درواقع يك ايده و طرح كارآفريني است كه مي تواند ، يك منبع پايدار براي اشتغال و رزق و روزي روستائيان و بوميان محلي باشد. و حفظ و حراست از منابع طبيعي و جذابيت هاي آن براي گردشگري حياتي بوده و در صورتي كه با احداث اقامتگاه هاي بوم گردي به طبيعت و آثار فرهنگي بي توجهي نشود ، شاهد افزايش آمار ورود جهانگردان ، افزايش اشتغال و در نهايت رشد اقتصادي خواهم بود. و همچنين اگر اقامتگاه هاي بوم گردي فاقد نظارت سازمان ها و نهادهاي ذينفع باشد اثرات منفي آن به طبع زياد خواهد بود چرا كه اگر افراد غير متخصص و يا اشخاصي غير بوميان محلي اقدام به احداث اقامتگاه كنند امكان دارد كه گردشگران با مشكلات فراواني مواجه شوند و سرمايه گذاري آن در اين بخش موفق نخواهد بود .

به اين ترتيب مي توان نتيجه گرفت موقعيت اقامتگاه بوم گردي مناسب گردشگران زماني موفق خواهد بود ؛ كه مكان آن اقامتگاه از لحاظ مشهور بودن و تعداد جذب گردشگر با مديريت افراد كاربلد و متخصص به درجه بالايي رسيده باشد . يكي از تفاوت هاي اقامتگاه هاي بوم گردي با هتل نيز در اين است كه هتل به همراه نظارت مسئولين در هتل مقصد و هدف هيچ كدام از مسافران اقامت شده مشخص نيست . در حقيقت مسافران هتل ها باري اقامت گذرا ممكن است يك يا چند شب را در آن جا بمانند اما در اقامتگاه هاي بوم گردي قصد مسافر و نيت وي كاملا مشخص است و سطح ارتباط و تعامل بين مسافران و مسئولين اقامتگاه بسيار نزديك و توام با همدلي است . در صورتي كه در هتل مسافر ممكن است هيچ گونه همدلي با كادر و مديريت هتل نداشته باشد .

حتي در زمينه غذا و خيلي موارد ديگر زيرا مسافران در اقامتگاه هاي بومگردي بيش تر با آداب ، رسوم و فرهنگ اقوام مختلف و سنت هاي آن ها آشنا مي شوند.

تا اواسط دهه 1700 اصطلاح هتل براي اقامت در اروپا استفاده مي شد و اولين آژانس مسافرتي توسط "توماس كوك" در انگلستان در اواسطه دهه 1800 ميلادي افتتاح شد همراه با انقلاب صنعتي در سال 1760 اين تور يك بليط راه آهن و يك سفر ارائه مي داد بعد از آن كم كم شروع به ساختن مسافرخانه ها و هتل هاي ديگردر جاهاي مختلف كرد. و بعد از آن به مرور زمان شهرهاي مانند ايتاليا ، فرانسه ، آمريكا ، هند و غيره شروع به ساختن كردند تا جايي كه تري مونت در بوستون اولين هتل لوكس در مركز شهر بود كه داراي امكاناتي چون توالت اختصاصي ، قفل درب اتاق و منوي غذا بود و بعد از آن هتل ها در هر شهر و كشوري در جهان يكي پس از ديگري ساخته شدند. تا قرن بيستم كه آغاز دوراني بود كه هتل هاي جديد و معتبر با سرعت شروع به كار كردند به ويژه در خاورميانه كه به دليل وجود طلاي سياه در كشورهاي خاورميانه نظر تمامي تجار جهان را به خود جلب كردند و همين امريكي از عواملي بود كه باعث توسعه ي صنعت هتلداري و گردشگري در آسيا و خاورميانه،جهان شد.و امروزه صنعت هتلداري به شكل امروزي نتيجه ي قرن ها رشد فرهنگي و اجتماعي در طول زمان است. چرا كه باعث شد اين صنعت در كنار صنعت گردشگري به يكي از قديمي ترين تلاش هاي تجاري در جهان تبديل شود. و به رشد و توسعه روز ا فزون برسد .

منبع : كاروانسراها چگونه شكل گرفته اند مجله چتراتا

تعامل انسان و طبيعت

علم جغرافيا بر روابط متقابل انسان، فناوري و مديريت مي پردازد. به همين دليل تعامل انسان با طبيعت يكي از موضوعات مهم در مطالعات جغرافيايي مي باشد. در اين ميان هنجارهاي فرهنگي نيز از اهميت ويژه اي برخوردار هستند . يكي از مهم ترين اين هنجارها هنجار اخلاقي است و به طور رايج به سه قسمت انسان محور ، زيست محور و زيست بوم محور تقسيم شده اند هنجارهاي اخلاقي به عنوان يكي از تعيين كننده هاي تعامل انسان با طبيعت است زيرا همان طور كه مفاهيم اخلاقي بر مباني ارزشي استوارند و در آن چگونگي ارزش گذاري انسان به طبيعت و اجزاي آن و همچنين معيارهاي ارزشي در تعيين درست و يا نادرست بودن رفتار به طبيعت بررسي مي شوند،تعامل اخلاقي نيزباعث مي گردد كه چگونگي تعريف ارزش طبيعت شكل گيرد. در حال حاضر بحران هاي فعلي زيست محيطي در نوسازي سرمايه داري ، پيشرفت علم و تكنولوژي در كشورهاي جهان اول باعث شده تا نگاه تازه اي به رابطه بين انسان و طبيعت در حال شكل گيري باشد. زيرا نمي توان يك نظام اجتماعي را بدون در نظر گرفتن تاثير انسان با زيست بوم ها در نظر گرفت پس مي توان نتيجه گرفت انسان به طبيعت بيش تر نياز دارد تا طبيعت به انسان و زماني كه محيط زيست حفظ شود منافع اقتصادي آن، بيش از هزينه هايش مي باشد. زيرا تابع فرهنگ اجتماعي است با اين كه امروزه فناوري ، شهرنشيني و مصرف گرايي باعث بحران هاي زيست محيطي فراوان شده اند.

امروزه به دليل افزايش ميل گردشگران به طبيعت گردي و بوم گردي و همچنين جلوگيري از آسيب رساندن مسافرت و اقامت گردشگران به زيست بوم هاي طبيعي، در نزديكي بسياري از زيست بوم ها، اقامتگاه هاي بوم گردي به و جود آمده است تا علاوه بر اقامت گردشگران در محيطي طبيعي و محلي ولي با امكانات مناسب، به محيط زيست اطراف نيز آسيبي وارد نشود. مي‌توانيد با رزرو و اجاره اقامتگاه بومگردي ، زيبايي و راحتي مسافرت خود به طبيعت را دوچندان كنيد.

ايمانوئل كانت يكي از فيلسوفان قرن 18 كه بيش تر با فلسفه ي نقادي اش معروف است. در زمينه تعامل انسان و طبيعت معتقد است: جاودانگي نفس و خدا را در نهايت در پرتو غايت اخلاقي يعني خير اعلي ، با توجه به دو جزء تركيبي آن( فضليت و سعادت ) اثبات مي كند و از سويي ديگر ، فساد و تباهي ( اخلاقي) انسان به وسيله ي شر ، را لازمه ويژگي اختيار و آزادي انتخاب انسان مي داند. با اين بررسي پيوند انسان با طبيعت بيش از بيش قابل درك مي گردد ، كه همانا انسان ابتدا طبيعت را بايد در درون خود پيدا كند تا بتواند به شناخت درستي از محيط پيرامون خود برسد به همين دليل نظام هاي معرفتي در پي ارايه الگويي براي عالم و تبيين آن هستند كه شامل طرحي براي شناخت و درك انسان و چگونگي پيوند او با عالم و اجزاي آن است و غير از اهميت اين موضوع، بروز حوادث عمده زيست محيطي و اعلام تهديد و انقراض بسياري از گونه ها در اواسط قرن بيستم سبب طرح فراگير چگونگي رابطه درست انسان با عالم پيرامون خود و طبيعت شد. هر چند موجودات زنده ي پيرامون انسان كه همراه با ما يك شبكه اكولوژيك را تشكيل مي دهند هر يك به صورت مستقيم و غير مستقيم در زندگي انسان ها با قدرت خلق و ابداع مي توانند تغييرات دائمي را در محيط پيرامون خود ايجاد كنند. همچنان كه در محيط هاي نامناسب جغرافيايي شرايط مناسبي را براي زندگي خود به وجود مي آورند. به هر روي انسان ها به دامنه ي تاثير اين تغييرات در عرصه هاي مختلف زيستي كمتر توجه داشته و عامل اصلي آسيب هاي جدي به حوزه ها و نظام اكوسيستمي و زيست محيطي شده اند.

با توجه به اينكه حيات انسان در مجموعه اي مملو از اجزا و عناصري سپري مي شود كه همواره با آن ها در تعامل است و نيز با توجه به قابليت ها ويژگي هاي انسان پرسش هايي همواره درباره ي منزلت و موقعيت وي در رابطه با نظام تكوين وجود داشته است و يكي از اين رويكردهاي عمده در نوع تعامل انسان و طبيعت ، تعامل انسان با محيط زيست و تبيين پيوند وي در ارتباط با عالم رويكرد ( اومانيسم – انسان گرايان مدرن يا انسان گرايان طبيعت گرا ) يا مكتب اصالت بشر است.

منبع : تعامل انسان و طبيعت مجله چتراتا

زيرساخت ها پاي لنگ گردشگري و حمل و نقل جاده اي

انگيزه هاي متفاوتي دليل و برهان هر سفري بوده و هست و آن چيزي كه عموما در همه ي سفرها مي تواند مشترك باشد، تلاش و ميل باطني هر انساني براي كسب آرامش و بهتر زيستن است ازاين روي براي وصول به اين آرامش بايد شرايط و زيرساخت هاي راه نيز مساعد باشديكي از اين زير ساخت ها جهت سفر و سياحت به مناطق مختلف انتقال و حمل و نقل است كه به انواع مختلفي مانند هوايي ، زميني ( جاده اي ) ، ريلي ، دريايي تقسيم مي گردد و به وسيله آن ها مي توان از جايي به جاي ديگر سفر كنيم . پرداختن به زيرساخت هاي حمل و نقل در جايگاه اخص بخش راه و تاسيسات جانبي مرتبط با آن به عنوان يكي از مهم ترين عوامل مهم ايجاد ظرفيت هاي مناسب در پيشرفت و رشد صنعت گردشگري مورد توجه است و به اين موضوع  بسيار پرداخته شده است . در ايران چيزي حدود بيست و چهار پايانه مرزي زميني كه در آن ها اقدامات مناسب بهسازي صورت گرفته يا در حال انجام است وجود دارد.

وجود شبكه حمل و نقل ايمن جاده اي به لحاظ بهره برداري از فضاي طبيعت و دسترسي راحت به مناطق مختلف سياحتي و تاريخي جهت گردشگران موضوعي است كه از اهميت ويژه اي برخوردار است. زيرا حمل و نقل همان چيزي است كه گردشگر را به مقصد پيوند مي دهد و وجود حمل و نقل ضعيف مي تواند تعداد گردشگران يك كشور را تحت تاثير قرار دهد . بنابراين توسعه گردشگري بايد همگام با توسعه ي ناوگان حمل و نقل اعم از ريلي ، جاده اي ، هوايي ، دريايي باشد . طبق آمار سازمان جهاني گردشگري يكي از عوامل رشد چشمگير گردشگري در سال هاي 2005 تا 2016 و ثبت ركورد بيش از يك ميليارد و سيصد ميليون گردشگر به دليل بهبود زير ساخت هاي حمل و نقل و نوآوري و فناوري هاي تكنولوژي در اين بخش است. در ايران محور اصلي گردشگري داخلي شبكه جاده اي است و بيش ترين زمان و سفر در كشور در مسيرهاي جاده اي انجام مي گردد. ازاين روي در حوزه ي گردشگري بايد اين شبكه هاي ارتباطي ، اقتصادي شوند و با توسعه ي همه محورها به ويژه محورهاي پرتردد خدمات بهتر و مطلوب تري براي گردشگران مهيا شود.  اما متاسفانه در ايران مانند ديگر حمل و نقل ها ، حمل و نقل جاده اي نيز دچار مشكلاتي مانند تراكم ، ايمني و سفر سلامت ، وسايل حمل و نقل به روز ، سوخت ، تاثيرات محيطي ، جاده هاي فرسوده وخراب و غيره مي باشد . تراكم جاده ها ، پايانه هاي مسافربري و فرودگاه ها وضعي است كه بيش تر مسافران با آن رو به رو مي شوند و اغلب علت اين تراكم نبود تشكيلات و وسايل كافي براي نيازهاي روزافزون و عدم برنامه ريزي و سازمان دهي درست است. به عنوان مثال ، امور گمركي خود عاملي است كه باعث مي شود مسافران مدت زيادي را در پايانه فرودگاه منتظر بمانند. تقويت نشدن زيرساخت ها و امكانات موجود در سيستم حمل و نقل عمومي ( درون شهري و برون شهري ) كشور با ضعف هاي زيادي همراه است به عنوان ساده ترين مثال در زمينه ي حمل و نقل عمومي درون شهري اعلام نشدن نام ايستگاه هاي اتوبوس و در دسترس نبودن نقشه هايي به زبان لاتين براي نشان دادن مسيرها و ايستگاه هاي مترو و اتوبوس در سطح شهر،وغيره گردشگر را بسيار دچار سرگرداني ميكند همچنين فارسي زبان بودن بسياري از سامانه هاي خريد بليط درون شهري ، عدم استفاده از كارت هاي اعتباري براي اين نوع خريد و غيره تا سفر روي صندلي هاي سخت و ناراحت ، نبود سيستم تهويه مناسب و جاده هاي پر از چاله و فرسوده قسمت هاي مختلف كشور و غيره همگي بخش كوچكي از چالش هاي گردشگري حمل و نقل جاده اي است  كه با رفع آگاهانه ومسولانه با وجود تقاضاي فراوان گردشگران و مسافران جهت سفرهاي جاده اي و استفاده از وسايل حمل و نقل زميني مانند اتوبوس ، ميني بوس ، ون ها ، و غيره به عنوان بخش تاثير گذاري در جا به جايي گردشگرها مي تواند چرخ دنده هاي صنعت توريسم را جا به جا كند ، در كشورهايي كه غالبا توسعه يافته اند يا در حال توسعه هستند موضوع حمل و نقل درون شهري و برون شهري را به با هم و به صورت يكپارچه مي بينند ولي در كشور ما بدين صورت نمي باشد. در كشورهاي ديگر يا شهرداري ها در حوزه حمل و نقل اختيار بيش تري دارند يا موضوع حمل و نقل تحت اختيار يك نظام يك پارچه قراردارد در واقع يا قدرت شهرداري ها در اين زمينه بسيار است يا موضوع حمل و نقل تحت اختيار يك نظام مركزي و يكپارچه قراردارد و تمام سيستم ها با هم كار مي كنند و زماني كه وارد شهري مي شويد ايستگاه تبادل براي استفاده كننده مشكلي ايجاد نمي كند و تغيير مديريت در اين سيستم ها با عوض شدن مدل هاي حمل و نقلي برون شهري با درون شهري احساس نخواهد شد. با هر روي به دليل اين كه حمل و نقل شخصي و جاده اي براي بسياري از خانواده ها اقتصادي تر و راحت تر است ، سياست گذاري مسئولين بايد به نحوي باشد كه علاوه بر زمينه ي حمل و نقل عمومي و توسعه زيرساخت ها و به روزرساني ناوگان ها در زمينه ي حمل و نقل شخصي و جاده اي برنامه هاي بهتري را تدوين كنند. و بتوانند شبكه هاي حمل و نقل جاده اي را به بازارهاي بين المللي وكشورهاي همسايه متصل سازند . تا دادوستد و ورود و خروج گردشگر به راحتي امكان پذير باشد.

منبع : پاي لنگ جاده ها براي گردشگران مجله چتراتا

حمل ونقل دريايي ، يكي ديگر از انواع گردشگري است كه به واسط دارا بودن مرزهاي آبي با ديگر كشورها بسيار حائزاهميت است . و ايران نيز از اين قاعده مستثني نيست اگر برنامه توسعه گردشگري بخواهد ادامه يابد بايد به توسعه زيرساخت هاي حمل و نقل توجه شود به ويژه حمل و نقل دريايي با توجه به شرايط اقليمي و جغرافيايي ايران نقش اين صنعت در توسعه همه جانبه در كشور به خوبي قابل ملاحظه است . علاوه بر اين صنعت حمل و نقل هر كشور بيان گر وضعيت اقتصادي و ميزان توسعه صنعتي آن كشور است . به نحوي كه اين صنعت را بايد يكي از عوامل مهم در توسعه اقتصادي ، گردشگري ، فرهنگي و اجتماعي هر جامعه به شمار آورد .

در اين راستا و با توجه به موقعيت ايران براي ايجاد يك هاب حمل و نقل مي توان آن را از لحاظ موقعيت ژئواستراتژيك و ژئوپليتيكي در نظر گرفت.و از اين موقعيت ايران مي توان به عنوان قطب حمل و نقل منطقه اي و گردشگري بهره گرفت. با وجود درياي زيباي خليج فارس و دسترسي به آب هاي اقيانوسي و آزاد و در شمال وجود درياي خزر، راه آهن شمال مشهد به جنوب  بندرعباس و همچنين قرار گرفتن در مسير پرتردد هوايي همه از عواملي است كه نقش ترانزيستي و گردشگري ايران را در خاورميانه به خوبي نشان مي دهد. اما با اين وجود ايران با داشتن اين مرزهاي شمالي و جنوبي فرصت هاي گسترده اي كه براي توسعه حمل و نقل دريايي دارد هيچ تلاشي در اين زمينه صورت نگرفته وهيچ كشتي كروز استانداردي با كيفيت بالا در زمينه ي ارايه خدمات گردشگري و سفرهاي تفريحي و گشت دريايي بين المللي وجود نداردكه بتوان از طريق آن گردشگري دريايي را توسعه بخشيد گرچه در اين حوزه اقداماتي كوچك در آب هاي شمالي و جنوبي انجام شده اما هنوز برنامه ريزي و هدف گذاري خاصي صورت نگرفته است. ورود گردشگر به كشور  بايد توام با در نظر گرفتن همه ي كميت ها باشد . زيرا توسعه كمي و كيفي حمل و نقل مسافر جهت ورود و خروج آن به كشور حائز اهميت است. بنا در كوچك و پسكرانه ها بايد به بهترين نحو استفاده گردد اما متاسفانه ايران باداشتن چيري حدود پنج هزار كيلومتر مرز آبي بسياري از كرانه ها را مي بينم كه مغفول و مهجور مانده اند آبهايي كه كشورهاي ديگر براي داشتن تكه اي از آن به دليل وجود آب هاي گرم در طول تاريخ جنگ هاي بسياري را ايجاد كرده اند  سواحلي مانند مكران ، عسلويه ، قشم ، دير، بوشهرو غيره چرا كه دريا فقط به حمل بار و ترانزيت  وصيادي ختم نمي گردد و قطب اصلي فعاليت اقتصادي آن بر پايه گردشگري و جذب گردشگر است در كشور ما هر چند كه وجود تحريم ها و محدوديت هاي بيمه اي بي تاثير نبوده است . اما  چنين موضوعي دليل برعدم  تقويت ورسيدگي به اين بخش نيست زيرا توجه به دريا وگردشگري به تنهايي مي تواند اقتصاد هر كشوري را دگرگون سازد. با اين اوصاف  متاسفانه شاهد كم لطفي بسياري در خطه ي جنوب و سواحل جنوبي ايران و دريا هستيم و اين در حالي است كه بيش ترين فعاليت و درآمد زايي اقتتصادي براي دولت و مردم مي تواند از اين سرزمين ها و بنادر باشد. و بدون چشم انداز و راهبردهاي عملي و مسولانه رسيدن به اين مهم امكان پذير نخواهد بود. زيرا ظرفيت هاي گردشگري ايران و قسمت هاي ساحلي و زيرساخت هاي آن بسيار ناچيز و ضعيف است و موضوعاتي چون بودن شناورهاي مدرن و به روز ، هتل ها ،  مراكز خريد، پارك هاي تفريحي و كشتي هاي كروز با امكانات رفاهي و تكنولوژي جديد ،سوخت  مناسب  بيمه و غيره همگي دست به يك و ديگر مي دهند و اين سواحل را از جذب گردشگران دور مي كنند . گام نخست در تدوين  و رفع اين معضلات توسعه شبكه حمل و نقل مسافر دريايي و گردشگري در اين مناطق و تعيين پتانسيل اين مناطق در زمينه ي مسافرت هاي دريايي و ساختن زير ساخت هاي مهم است. تعيين پتانسيل نواحي مسافري دريايي يك تصميم گيري چند معياره مي باشد ، چرا كه براي سنجش قابليت هاي هر ناحيه با معيارهاي مختلف بايد در مقايسه با ساير نواحي سنجيده شود. با توجه به اين مهم استفاده از روش هاي موجود در تصميم گيري چند معياره ضروري مي باشد .

معيارها و متغيرهاي مختلفي از جمله موقعيت خاص جغرافيايي منطقه ، امنيت منطقه ، زيرساخت هاي مسافري آن منطقه ، وجود امكانات و رفاهي و غيره بر تصميمات نهايي گردشگر جهت سفر دريايي موثر است. بنابراين صنعت گردشگري دريايي را مي توان با توسعه ي آن به خصوص زيرساخت ها  وايجاد امكانات رفاهي گسترش داد و يكي ديگر از راهكارهاي اين توسعه جذب سرمايه گذار خارجي است زيرا گردشگري كارخانه اي عظيم و بدون دود است . اما با تحريم هاي ايجاد شده اين سوال پيش مي آيد كه آيا راهكارهايي وجود دارد تا سرمايه گذار خارجي براي سرمايه گذاري ايران و سواحل آن را مقصد مناسبي بداند . زيرا توجه به سرمايه گذار براي بهبود گردشگري از جمله راهكارهاي مهمي است كه كارشناسان گردشگري به آن باور دارند و معتقدند زيرا اين بعد گردشگري دريايي به تنهايي مي تواند تمام كمبودهاي اقتصادي را جبران كند . كساني كه از نعمت دريا برخوردارند آن هم آب هاي گرم مي تواند درآمدي فراتر از نفت داشته باشد .پارك هاي تفريحي، شنا ، قايقراني ، غواصي ، واليبال ساحلي ، تورهاي دريايي ، حمل و نقل دريايي و غيره مي تواند در جذب گردشگر و سرمايه گذار بسيار مفيد باشد.

منبع : حمل و نقل دريايي و گردشگري مجله چتراتا

توسعه ي گردشگري در جهان و اين كه در آينده اي نزديك اين پديده جايگزين صنعت نفت و خودروسازي و غيره در جهان خواهد شد شرايط ويژه اي را به خود اختصاص مي دهد. در ميان شاخه هاي مختلف گردشگري در جهان در سال هاي اخير شاخه اي كه بيش ترين رشد را داشته است " اكوتوريسم " است و ايران با دارا بودن ميراث فرهنگي و تاريخي جزو ده كشور برتر جهان است كه از نظر تنوع زيستي جزء پنج كشور مطرح جهان است اما متاسفانه از نظر تعداد جذب گر به دلايل بسيار در رتبه هاي پايين جدول سازمان جهاني و جهانگردي قرارر گرفته است. جلوه هاي طبيعت ايران با دارا بودن عناصري از اروپا و آسيا و آفريقا در خود قابليت و ويژگي هاي آن را دو چندان كرده است و اين تنوع باعث شده شرايط منحصر به فردي را در ايران به وجود آورد و مجموع هيچ كشوري از لحاظ داشتن ظرفيت هاي بالقوه گردشگري به ايران نمي رسد و اين در حالي است كه سازمان جهانگردي اعلام كرده است كه درآمد سالانه ايران از طريق اكوتوريسم مي تواند به 12 ميليارد برسد و همچنين در سال 2000 سازمان يونسكو اعلام كرد اگر چه ايران روي كمربند خشك قراردارد اما داراي مقام هفتم ذخيره گاه هاي زيست كره زمين است و داراي تنوع زيستي منحصر به فردي مي باشد و جاي تاسف است كه ايران در بين شصت كشور توريست پذير جايي ندارد و فقط چيزي حدود صد هزار نفر گردشگر واقعي در سال به ايران سفر مي كنند . كه از اين تعداد حدود دو درصد آن ها اكوتوريست هستند.

و جاي تاسف است زماني كه مشاهده مي كنيم در كشورهاي ديگر سازمان هاي دولتي و غير دولتي به شدت پيگير حفظ احيا و توسعه زيستگاها و محافظت از گونه هاي گياهي و جانوري و هدف اول آن ايجاد بسترسازي و بهره برداري از آن بسترها براي محافظت است ، اما در ايران دو وهله ي اول بهره برداري اقتصادي از اين موقعيت هاي زيست محيطي قراردارد. اين در حالي است كه اعلام مي دارند شير و ببر ايراني منقرض شدن هستند اما كشورهاي در حال توسعه مانند تركيه ، تايلند ، مالزي و غيره سواحل خود را در جهت جذب گردشگر آماده مي كنند و از مناطق جنگلي و پارك هاي خود جهت حفظ گونه هاي جانوري و گياهي خود استفاده مي كنند.

در حالي كه سواحل آبي ايران در شمال و جنوب در اختيار افراد و بنگاه هاي خصوصي در آمده است يا مغفول و مهجور مانده است. بنابراين لازمه ي گريز از پيامدهاي نامطلوب گردشگري و دستيابي به الگوهاي بهينه توسعه گردشگري ، برنامه ريزي زمين و ارزيابي توان اكولوژيكي است زيرا اكوتوريسم به طور عمده بر منابع و جاذبه هايي استوار است كه محيط طبيعي در اختيار گردشگر قرار مي دهد كه بهره گيري از آن به شرايط و امكانات مناسب نياز است " هرتز " اولين فردي است كه در سال 1965 واژه اكوتوريسم را معرفي كرد و دور نگاه وي اكوتوريسم چيزي نيست جز حفظ و نگهداري از محيط زيست، جوامع بومي و سفر مسئولانه با هدف ايجاد پايداري در زيست بوم. بنابراين مبحثي كه همواره محل تامل در اين زمينه بوده ، تمايزي است كه بين گردشگري مبتني بر طبيعت به عنوان يك الگوي فضايي و اكوتوريسم به عنوان يك گونه گردشگري وجود دارد. اين در حالي است كه بيش تر مواقع اين دو مترادف هم محسوب مي شوند و حتي گاهي يكي پنداشته مي گردند. هم چنين در بازار جهاني گردشگري در طبيعت يك بخش ملكي محسوب مي شود كه اكوتوريسم جزيي از آن در كنار گردشگري ماجراجويي است. در واقع اكوتوريسم بخشي در حال گسترش از بازار گردشگري مبتني بر طبيعت است.

در اين راستا نمي توان سفر به طبيعت را بدون در نظر گرفتن ويژگي هاي آن اكوتوريسم ناميد در حالي كه مي توان اين گونه سفرها را در چارچوب گردشگري در طبيعت به حساب آورد علاوه بر آن از نظر تعاريف نيز هيچ گاه گردشگري مبتني بر طبيعت تنها معادل اكوتوريسم نيست در واقع اكوتوريسم زير مجموعه ي طبيعت گردي محسوب مي گردد.

منبع : مجله چتراتا

واژه توريسم به معناي ايده مسافرت كردن ، جا به جايي و حركت به سوي اهداف مختلف است كه احساس گردش و حركت مداري گردشگر را مي رساند . چون به جايي باز مي گردد كه از آن حركت كرده است و گردشگري عبارت از صنعتي شكوفا كه قادر به اشتغال زايي است و اقتصادهاي محلي را بارور مي سازد و سطح زندگاني را بالاتر مي برد. واژه ژئوتوريسم از دو بخش ژئوتوريسم تشكيل شده است. ژئو جاذبه هاي زمين شناسي ، ژئومورفولوژي و ميراث معدنكاري را شامل مي شود و بخش توريسم آن به عنوان موضوعي چند رشته اي تمامي زيرساخت هاي صنعت گردشگري از جمله تفسير ، مديريت ، اقامت و غيره را شامل مي شود . ژئوتوريسم بر خلاف اكوتورسيم كه جاذبه هاي طبيعت جاندار را در مركز توجه قرار داده است اين صنعت به طور كلي با جاذبه هاي طبيعت بي جان سركار دارد و مخاطبان ژئوتوريسم نه تنها متخصصان و كارشناسان زمين شناسي ، بلكه گردشگران عادي و علاقه مندان طبيعت هستند و در جريان فعاليت هاي رئوتوريسمي بازديدكنندگان ، ضمن بازديد از پديده هاي زيبا و ويژه زمين شناسي ، با مباني آن ها آشنا شده و اهميت وجودي آن ها را در مي يابند و هدف آن حفظ منابع گردشگري در مقاصد است تا آن ميراث حفظ گردد. ژئوتوريسم به طور كلي داراي زير مجموعه هايي است مانند توريسم معادن ، زمين شناسي ، پيكر شناسي ، عكاسي و غيره و زيرساخت هاي اين صنعت را جاذبه ها و تسهيلات اقامتي ، فعااليت ها ، مديريت و برنامه ريزي و غيره تشكيل مي دهند ژئوتوريسم و در همه ي كشورهاي جهان وجود دارد و از جمله ي آن ها مي توان به موزه هاي زمين شناسي و جاذبه هايي كه در اثر فرسايش ايجاد شده اند اشاره كرد زيرا ژئوتوريسم شامل همه ي تغييراتي است . كه در اثر فرسايش هاي آبي و بادي در دوره هاي مختلف زمين شناسي در كره زمين ايجاد شده است مانند رسوب گذاري ، فرسايش ، فعاليت هاي آتش فشاني ، حركات صفحات زمين ، حركات كوزه ايي ، چين خوردگي ، بلورهاي نمكي يا غارها ، تپه هاي مرجاني ، شرايط اقليمي ، فسيل ها و غيره صنعت گردشگري با تمام مزايايي كه دارد در جنبه هاي مختلف ممكن است آسيب هايي را به همراه داشته باشد كه از مهم ترين آن ها مي توان به تخريب طبيعت اشاره كرد. ژئوتوريسم يكي از شاخه هاي صنعت گردشگري است كه نه تنها مخرب نيست بلكه از آسيب هاي محيطي نيز جلوگيري مي كند. بنابراين مي توان يكي از مهم ترين مزاياي ژئوتوريسم را حفاظت از منابع با ارزش زمين شناسي و ارايه راهكارهاي عملي براي بهره برداري بيش تر و از اين منابع دانست .

زيرا حيات برخي از جاذبه هاي ژئوتوريستي وابسته به فرايندهايي است كه در ساير بخش هاي محيط فعال هستند و تغيير در آن فرايندها ، تغيير در ارزش محوطه ژئوتوريستي را دنبال دارد و يا      و فسيلي هستند كاهش سطح آب درياچه ي اروميه و نقش آن در نابودي جاذبه هاي ژئوتوريستي پيرامون درياچه نمونه بارز اين نوع تغييرات در محوطه هاي ژئوتوريستي است. يا تپه هاي ماسراي توم تپه در منطقه آذربايجان كه بر اثر شراي اقليمي و محيطي بر حسب هشدارهاي متعدد از بين رفتند و شامل پديده هاي مورثي و فسيلي شدند.

در واقع برنامه هاي حفاظت در محوطه هاي ژئوتوريستي درصدد شناسايي اين محوطه ها ، آموزش عمومي درباره ارزش آن ها ، توسعه راهبردها و برنامه هاي مديريتي اند كه نه تنها اهداف حفاظتي را برآورده مي كنند بلكه در افزايش كارايي و توانمندي اين محيط ها موثر هستند در واقع دو دليل اصلي براي محافظت از محوطه هاي ژئوتوريستي وجود دارد يكي اطمينان از حفاظت و حمايت  از تنوع زميني شامل همه ي عناصر جغرافيايي ، زمين شناختي و ژئومورفولوژيكي تهديد شده از سوي بلاياي طبيعي يا دستكاري هاي انسان و ديگري افزايش آگاهي عمومي از چرخه فرايندهاي ايجاد كننده محوطه هاي ژئوتوريستي مانند مورتورژنتيك و شناخت بهتر عناصر دخيل در هريك از اين چرخه ها است.

گردشگري مبتني برچشم انداز و ژئوسايت ها پيوسته بخشي از ژئوتوريسم بود است ولي توسعه اين نوع از گردشگري در قالب زير مجموعه ي طبيعت گردي به همراه چالش ها ، آثار وسايل مديريتي مربوط به آن موضوع جديدي است . در دهه هاي اخير به آسيب پذيري ميراث زمين ، در برگيرنده عناصر زمين شناختي و ژئوموفولوژيكي طبيعت ، در مقايسه با ميراث فرهنگي و زيست شناختي كمتر توجه شده و در نتيجه جايگاه آن در برنامه هاي حفاظتي هميشه كم رنگ بوده است به همين شكل است كه مفهوم حفاظت زمين شناختي ژئومورفولوژيكي نيز در ميان عامه مردم به اندازه حفظ تنوع زيستي يا پاسداري از چشم اندازها جا نيافتاده است. ايران با تنوع زمين شناختي و اقليم هاي تنوع و ويژگي هاي زمين شناسي گوناگون و طبيعت بي نظير ، مي تواند از پديده هاي زمين شناختي در سراسر كشور مانند غارها ، تنگه ها، دره ها ، مناطق فسيلي ، شكاف هاي بزرگ ، سواحل ماسه اي صخره اي ، جنگل ها ،  معادن باستاني و غيره به عنوان ميراث زمين شناختي و ژئوموفولوژي در قالب ژئوسايت هاي بالقوه متعدد پس از تدارك زيرساخت هاي گردشگري به عنوان ابزاري كارساز در راستاي توسعه ژئوتوريسم و تاسيس ژئوپارك ها مورد استفاده قرار دهد.

ژئوتوريسم در واقع راهكاري نوين براي تبيين و تشريح علوم زمين و شناخت سرمايه هاي طبيعي هر منطقه است كه علاوه بر ايفاي نقش آموزشي ، علمي سبب توسعه گردشگري منطقه و راهبردهايي را براي توسعه پايدار در منطقه ژئوتوريسمي ارايه مي نمايد.

منبع : مجله چتراتا

نكات كلي براي آسانتر سفركردن با كودكان عبارتند از:

از نماينده سفر خود براي پيشنهادات سوال كنيد.

اقامتگاههاي مناسب مانند آپارتمانهاي با دو يا چند اتاق خواب انتخاب كنيد.

وسايل كودك مانند كالسكه  ، تختخواب و وسايل خوابش را همراهتان داشته باشيد.

در طول سفر هميشه دستمال مرطوب همراه داشته باشيد.

هنگام بازديد از جاذبه هاي كودكان بزرگتر ، روش "تجارت" را امتحان كنيد - براي مثال در بزرگسالان فعاليت هايي كه صبح ها با فعاليت هاي كودكان بعد از ناهار انجام مي شود ، متعادل است.

هر از گاهي از اتاق كودك در هتل خود استفاده كنيد تا استراحت كنيد.

كودكان بزرگتر دوست دارند كه دفترچه خاطرات (يكبار مصرف) و خاطرات تعطيلات خود را داشته باشند تا بتوانند برداشت هاي خود را ثبت كنند.

كودك خود را هنگام مسافرت سرگرم نگه داريد.

اسباب بازي هاي مورد علاقه اش را همراه بياوريد.

پيشنهاداتي براي سرگرمي كودكان در حين خانواده از نقطه A تا B شامل موارد زير است:

اسباب بازي هاي زيادي را براي سرگرمي كودكتان در طول سفر بسته بندي كني و همراهتان بياوريد.

اسباب بازي ها را يك بار پيشنهاد دهيد و هر بار كودك نشانه هاي كسل كننده داشت اسباب بازي جديد را جايگزين كنيد.

براي جلوگيري از دعوا در مورد اشتراك اسباب بازي هايشان ، مطمئن شويد كه هر كودك اسباب بازي هاي خود را دارد.

بازي هاي خانوادگي را انجام دهيد.

لوازم مورد نياز كودكان در مسافرت

گرچه در طول مسافرت حال و هواي بزرگ‌ترها عوض مي‌شود و به جاي كار كردن بيشتر تفريح مي‌كنند، اما دنيا براي كودكان همان است كه بود. نكته بسيار مهم اين است كه اگر مي‌خواهيد خوش باشيد و از سفرتان لذت ببريد، بايد در هر شرايطي ابتدا به كودكتان برسيد تا سير باشد، پوشكش تميز باشد و خوابش را كرده باشد يا وقتي كه قرار است براي اولين‌بار با كودكتان به سفر برويد، معمولاً استرس زيادي داريد. از چند روز قبل سعي مي‌كنيد ساك كودكتان را ببنديد و هرآنچه به نظرتان ضروري و لازم مي‌رسد درون آن بگنجانيد. اگر كمي دستپاچه‌ايد و نمي‌دانيد واقعاً فرزندتان به چه وسايلي نياز دارد، همراهمان باشيد تا كمي شما را راهنمايي كنيم.

درگام اول بايد چند روز يا ساعاتي پيش از سفر براي جمع آوري وسايل او آماده شويد. ابتدا ليست وسايل را آماده كنيد. سپس، همه وسايلي كه قرار است به همراه داشته باشيد را روي ميز يا دم دست بگذاريد تا فراموش نكنيد.

بچه هاي  كمتر از 3 سال وسايل، اسباب بازي، خوراكي و …زيادي  دارند كه در زمان  سفر  بايد نزد خود داشته باشيد. در اين بخش  فهرست تكميلي از همه وسايل موردنياز بچه  براي سفر را برايتان نوشته ايم تا چيزي را از ياد نبريد .

پوشك: هميشه سعي كنيد بيشتر از تعداد روزهاي سفر خود پوشك به همراه داشته باشيد. شايد مورد اضطراري پيش آمد، سفرتان طولاني تر شد يا در جاده با ترافيك سنگين يا تاخير حركت اتوبوس يا پرواز هواپيما مواجه شديد.

پد براي قرار دادن زير كودك هنگام تعويض پوشك: مي توانيد انواع يكبار مصرف آن را از داروخانه يا فروشگاه  وسايل كودك خريداري كنيد.

پتو و ملافه: بهتر است چند تا پتو و ملافه براي زير و روي كودك و گرم نگه داشتن او در محيط هاي سرد به همراه داشته باشيد.

كيسه هاي پلاستيكي: سعي كنيد در اندازه هاي مختلف و به تعداد زياد كيسه پلاستيكي همراه داشته باشيد تا پوشك، لباس و كفش هاي كثيف را داخل آنها بريزيد.

شيشه هاي كوچك وسايل دستشويي، شست‌وشو و ضدعفوني كننده

دستمال كاغذي

كتاب و اسباب بازي: كودك هميشه براي سرگرم شدن به اسباب بازي و كتاب نياز دارد. بنابراين، انواع موردعلاقه او و البته وسايلي كه تكه هاي مختلف آن به راحتي گم نمي شوند را در طول سفر برداريد.

لباس، جوراب و كفش: براي هر روز كودك دست كم بايد دو يا سه دست لباس برداريد. ترجيجا لباس و جوراب هاي تيره برداريد كه كمتر آلودگي و انواع لكه ها را نشان دهند. بايد با توجه به شرايط آب و هواي شهر مقصد، لباس زير و رو براي كودك همراه داشته باشيد.

وسايل حمام: سعي كنيد ساك كوچكي براي حمام كودك جمع كنيد كه فضاي زيادي هم اشغال نكند.

پيش بندهاي قابل شست‌وشو

كلاه و ضدآفتاب مخصوص كودك

ليوانهاي ني‌دار و بطري هاي آب: سعي كنيد تا جاي ممكن به كودك نوشيدني بدهيد تا در طول سفر دچار كم آبي نشود.

ظروف پلاستيكي غذا و ظرف هاي مسافرتي و در دار براي تغذيه كودك

صندلي پايه بلند تاشو براي استفاده در سفر

غذاهايي به عنوان ميان وعده: براي خودتان هم اسنك و ميان وعده هاي مقوي به همراه داشته باشيد.

جعبه كمك هاي اوليه كودكان

صابون و پودر رختشويي: براي شستن دستي لباس هاي كودك در طول سفر

گهواره يا پارك تاشو و قابل حمل: اگر فرزند شما هنوز در گهواره مي خوابد حتما هركجا مي رويد، گهواره او را با خود ببريد.

صندلي ماشين: براي سفر با اتومبيل يا هواپيما

كرم ضدآفتاب را فراموش نكنيد :يكي از مواردي كه معمولاً مورد غفلت قرار مي‌گيرد، استفاده از كرم ضدآفتاب براي كودكان است چه به دريا مي‌رويد چه به كوه يا دشت فراموش نكنيد، كرم ضدآفتاب را به پوست كودكتان بماليد. پوست كودكان نازك و حساس است و بايد حتماً با پوشش مناسب پوشانده شود.

داروهاي مورد نياز كودك در سفر

كارت رشد و دفترچه بيمه كودك را حتماً همراهتان داشته باشيد تا اگر مشكلي پيش آمد پزشك بتواند روند رشد كودك را از موقع تولد مشاهده كند. در صورت بروز هر مساله‌اي در محل اقامت به متخصص اطفال مراجعه كنيد تا داروي مناسب تجويز شود. اما براي اطمينان خاطر مي‌توانيد برخي داروهاي ضروري را همراهتان برداريد. به عنوان مثال چسب زخم، باند پانسمان و گاز استريل، كرم ضد نيش حشرات، استامينوفن و شربت سرماخوردگي از جمله ضروريات محسوب مي شود. براي سفر به خارج از كشور با متخصص اطفال مشورت كنيد و مطمئن شويد فرزند شما به واكسن خاصي نياز ندارد.

سفر كردن يكي از راه هاي تقويت هوش فرهنگي كودكان

تقويت هوش فرهنگي كودكان به سادگي رخ نمي‌دهد. اين كار فرايندي بي‌انتهاست و به همان اندازه كه نيازمند خارج كردن آموخته‌هاي غلط قبلي از ذهن كودك است، مستلزم فراگيري‌هاي جديد نيز هست.

همه‌ ما در ابتدا اين تصور را داريم كه داشتن هوش فرهنگي ناشي از شناخت فرهنگ‌هاي ديگر است ولي در واقع براي تحقق بخشيدن به آن،‌ بايد در حقيقت فرهنگ خودمان را به خوب بشناسيم. بايد بدانيم چه چيزهايي در جوهره فرهنگي ما هست و چه چيزهايي نيست و اگر نكته‌اي وجود دارد كه با اصول فرهنگي ما مطابقت ندارد آن را تغيير دهيم. براي شكستن مرزهاي فرهنگي بايد آموخته‌هاي قبلي خود را از ذهن خارج كنيم و تمام عادات،‌ باورها و رفتارهايي كه ما را عقب نگه مي‌دارد اصلاح كنيم.

فراموش كردن آموخته‌هاي غلط قبلي دقيقا همان چيزي است كه بسياري از بزرگ‌سالان با آن دست‌به‌گريبان‌ هستند. تعصبات به طور خاص مي‌توانند در اعماق ذهن افراد باقي بمانند كه اين تعصبات نياز به بازبيني فردي مستمر دارد؛ اما در مورد كودكان، با راهنمايي درست مي‌توان تقويت هوش فرهنگي آن‌ها را به طور كاملا طبيعي انجام داد.

اكنون اين سوال پيش مي‌آيد كه چگونه مي‌توانيم والدين و راهنماي خوبي براي آن‌ها باشيم؟ چطور مي‌توانيم آن‌ها را براي تقويت هوش فرهنگي شان تشويق كنيم؟ از چه راهي تجربه‌هاي خود را به فرزندانمان ارزاني بداريم و الهام‌بخش آن‌ها در ادامه راهشان باشيم تا در آينده افرادي با هوش فرهنگي بالا باشند؟

نخستين راه براي تقويت هوش فرهنگي كودكان از راه علاقه‌مند كردن آنان به فرهنگ‌هاي ديگر، ايجاد تجربه‌هاي دست‌اول از آن فرهنگ‌ها براي كودكان است. امروزه سفر به دور دنيا بسيار ساده‌تر و ارزان‌تر از گذشته است. البته بايد هوشيار بود كه فرهنگ برخي از نقاط دنيا دقيقا شبيه فرهنگ خودمان است. در بسياري از شهرهاي كوچك و بزرگ اطرافمان هم مركزهايي وجود دارد كه در آن‌ها فستيوال‌ها و مراسمي برگزار مي‌شود كه دست‌كم بخشي از آن‌ها مربوط به فعاليت‌هاي فرهنگي كشورهاي بيگانه است، بنابراين نيازي نيست كه براي ديدن و كسب تجربه‌هاي فرهنگي آن كشورها به خود زحمت رفتن به سفرهاي طولاني را بدهيم. آن مراكز را پيدا كنيد و كودكان را به فعاليت‌هاي آنان علاقه‌مند و ترغيب نماييد.

منبع : مجله چتراتا

نكاتي درباره عكاسي در سفر و طبيعت

هر مكان داراي نگاه، فرهنگ، تاريخ، مردم، احساسات، مناظر و داستان‌هاي خاص خود است. مهمترين امر از مقدمات سفر براي عكاسي در مسافرت، مطالعه در خصوص مقصد مسافرت است. يك برنامه ريزي دقيق و داشتن يك دوربين مناسب مواردي كاملا ضروريست. ضمنا با مطالعه كتابچه هاي مسافرتي و يا حتي بازديد از سايت هاي اينترنتي با اماكن ديدني محل مسافرت خود بخوبي آشنا شويد. در ادامه به نكات مربوط به عكاسي در سفر خواهيم پرداخت تا در سفرهاي آينده خود، عكس‌هاي زيباتري به ثبت برسانيد.

درباره مقصد سفر خود تحقيق كنيد

پيش از رفتن به سفر، كتاب‌هاي راهنماي سفر به مقصد خود را به خوبي مطالعه كنيد تا به شما ايده‌ هايي براي عكس ارائه بده. با دوستاني كه به آنجا مسافرت كرده اند صحبت كرده و سعي كنيد به باقي عكاسان دسترسي داشته باشيد. همچنين بهتر است درباره اينكه كدام تصاوير ماهيت يك مكان را به ثبت مي‌رسانند، اطلاعات بيشتري به دست آوريد. برخي از ابزارهاي موجود براي تحقيق عكاسي در سفر ، اينستاگرام و جستجوي تصاوير در گوگل هستند كه براي يادگيري مكان‌هاي نمادين استفاده مي‌شود، البته كارت پستال‌هاي واقعي هم براي ايجاد ليست تصاوير بسيار عالي هستند. توجه داشته باشيد كه داشتن اطلاعات كافي درباره مقصد مورد نظر به شما كمك مي‌كند تا آمادگي بيشتري براي عكاسي از محل داشته باشيد. و همينطور با انجام اين كار در زمان خود هم صرفه‌جويي خواهيد كرد.

زود بيدار شويد و دير بخوابيد

مهم‌ترين عامل براي يك عكاسي عالي خصوصا عكاسي در مسافرت، نور است و وجود نور ملايم، گرم و نور صبحگاهي تصاوير شگفت‌انگيزي ايجاد مي‌كند. زود از خواب بيدار شدن به اين معني است كه بايد كمتر با گردشگران و عكاسان ديگر برخورد كنيد. بهتر است بدانيد كه طلوع آفتاب تنها زمان براي گرفتن يك عكس عالي با نور خوب نيست، بلكه غروب خورشيد هم براي عكاسي، عالي است. در عكاسي به ساعتي پس از طلوع آفتاب و ساعتي قبل از غروب آفتاب، لقب ساعت‌هاي طلايي داده شده است، زيرا رنگ‌هاي ملايم، گرم و سايه‌هاي دلپذير در اين ساعات بي‌نظيرند. ساعت آبي به ساعت بعد از غروب آفتاب يا قبل از طلوع آفتاب گفته مي‌شود كه آسمان هنوز آبي است، اما چراغ‌هاي شهر روشن هستند.

قبل از عكس گرفتن با مردم صحبت كنيد

تصويربرداري از افراد محلي در يك كشور خارجي براي بسياري از عكاسان دشوار است. بهترين راه براي انجام اين كار آن است كه با مردم صحبت كنيد. قبل از عكس گرفتن در رابطه با كار خود براي مردم توضيح داده و از آن‌ها براي گرفتن عكس اجازه بگيريد.

از سه‌پايه دوربين‌هاي مسافرتي استفاده كنيد

همه عكاسان بايد براي عكاسي در سفر از يك سه‌پايه سبك مخصوص سفر استفاده كنند؛ سه‌پايه به شما اجازه مي‌دهد موقعيت دوربين خود را تنظيم كرده و آن را در حالت موردنظرتان، ثابت كنيد. همچنين مي‌توانيد نوردهي و نقاط فوكوس را تنظيم كرده و براي عكس گرفتن، وقت بگذاريد. سه‌پايه به شما امكان مي‌دهد تا بدون لرزش دست، عكسبرداري كنيد و خلاقيت بيشتري روي تنظيمات دستي دوربين خود داشته باشيد، اما اين بدان معنا نيست كه بايد همه جا سه‌پا را با خود حمل كنيد. در نظر داشته باشيد كه استفاده از سه‌پايه براي عكاسي در سفر از مناظر بلند، گردش آب، طلوع خورشيد، غروب خورشيد و حتي خودتان، تفاوت بزرگي در عكس ايجاد كرده و بر جذابيت آن مي‌افزايد.

تركيب‌هاي مختلف را امتحان كنيد

از زوايا و فاصله‌هاي مختلف عكس بگيريد و هرگز به اولين عكس خود بسنده نكنيد. اگر از تصاوير خود لذت نمي‌بريد، وقت آن رسيده كه از زوايا و فاصله‌هاي مختلفي تصويربرداري نماييد. هميشه سعي كنيد از يك پس‌زمينه قدرتمند استفاده كنيد. يكي ديگر از تاكتيك‌هاي عالي در عكاسي هم فشرده‌سازي نام دارد؛ فشرده‌سازي زماني است كه يك عكاس از لنز زوم استفاده كند تا اشيايي كه در پس‌زمينه قرار دارند بزرگتر از حالت عادي به نظر برسند.

عكاسي را در اولويت سفر خود قرار دهيد

يكي از بزرگترين مشكلاتي كه موجب مي‌شود بعد از پايان سفر با تصاوير بي‌كيفيت و نامناسبي روبرو شويد، اهميت ندادن به عكاسي و برنامه‌ريزي نكردن براي آن است. گرفتن عكس‌هاي فوري نه تنها در وقت صرفه‌جويي نمي‌كند، بلكه اصلا براي شما بازدهي نخواهد داشت. اگر هدف اصلي شما از سفر عكاسي است، بهتر است با كساني كه عكاسي نمي‌كنند، به سفر نرويد، زيرا اين كار موجب مي‌شود تا از هدف خود فاصله بگيريد، بنابراين سعي كنيد به تنهايي يا با ساير عكاسان، اختصاصي سفر كنيد.

عناصر انساني را دست كم نگيريد

تجربه نشان داده است كه وجود عناصر انساني در عكس‌ها جلوه‌ خاصي به آن بخشيده و بينندگان را بيشتر به عكس علاقه‌مند مي‌كند، به خصوص اگر بيننده بتواند خود را در عكس تصور كند. انجام اين كار احساسات بيشتري به تصوير مي‌دهد، به گونه‌اي كه انگار خود بيننده در آن عكس حضور دارد. به همين دليل است كه عكاسي از افراد در مناظر بزرگ به خوبي انجام خواهد شد. اضافه كردن يك عنصر انساني به عكس، داستان آن را بهتر نشان داده و به تصاوير قوت مي‌بخشد.

صبور باشيد

عكاسي فقط ثبت تصويري كه در مقابل شما قرار دارد نيست، بلكه بايد آن‌ را با قلب و ذهن خود ثبت كنيد. عكاسي در مسافرت به زمان و توجه خاصي نياز دارد. يك عكاس خوب بايد تمام جزئيات محيط را قبل از تصويربرداري به دقت بررسي كند و از خود بپرسد اگر ۱۵ دقيقه صبر كنم آيا ممكن است ابرها، نور و در كل سوژه‌هاي محيط در وضعيت بهتري قرار بگيرند. اگر انسان صبوري نيستيد، ممكن است فرصت گرفتن يك عكس خارق‌العاده را براي هميشه از دست بدهيد.

مراقب سارقان باشيد

براي اينكه به يك عكاس حرفه‌اي تبديل شويد، قطعا به يك دوربين ديجيتالي باكيفيت نياز داريد كه قيمت آن كم نيست، بنابراين اين مسئله مي‌تواند توجه سارقان را به خود جلب كند. همه ما بارها در مورد سرقت اشياء مختلف شنيده‌ايم، بنابراين بايد بيشتر حواس خود را جمع كنيد.

دوربين خود را در حالت دستي تنظيم كنيد

برخي تصور مي‌كنند كه دوربين‌هاي مدرن آنقدر هوشمند هستند كه با قرار گرفتن در حالت خودكار، عكس‌هايي باورنكردني و جذاب براي شما ثبت مي‌كنند، اما اين تصور كاملا غلط است. بنابراين، اگر مي‌خواهيد تصاوير خيره‌كننده‌اي داشته باشيد، بايد ياد بگيريد كه خودتان دوربين را تنظيم كنيد.

هميشه دوربين خود را به همراه داشته باشيد

يكي از جملات معروف در عكاسي در سفر اين است كه بهترين دوربين همان چيزي است كه شما همراه خود داريد. براي رفتن به هر سفري دوربين خود را به همراه داشته باشيد، حتي اگر تصور مي‌كنيد سوژه خوبي براي عكاسي وجود ندارد، زيرا شانس نقش بسيار مهمي در عكاسي دارد. تفاوت موجود ميان يك عكاس آماتور و حرفه‌اي در اين است كه عكاس حرفه‌اي هميشه براي عكس گرفتن آمادگي داشته و از اين لحظات ناب كه ممكن است به ندرت رخ دهد، نهايت استفاده را مي‌كند. سوژه‌هاي عكاسي هرگز خب نمي‌دهند، در نظر داشته باشيد كه بايد هميشه دوربين خود را از قبل شارژ كرده و آماده نگه داريد.

 از عكس‌هاي سفر خود نسخه پشتيبان تهيه كنيد

هميشه از تصاويري كه در سفر مي‌گيريد، پشتيبان تهيه كنيد. بكاپ مي‌تواند شامل تصاوير دوربين، تصاوير انتخاب شده و در نهايت تصاوير ويرايش شده شما باشد كه مي‌توانيد به راحتي آن را به يك هارد اكسترنال انتقال دهيد. انجام اين كار در مواقعي كه براي دوربين مشكلي به وجود آيد يا به سرقت برود، بسيار به شما كمك خواهد كرد.

در ويرايش تصاوير بهترين باشيد

پردازش و ويرايش تصاوير يك بخش جدايي‌ناپذير از عكاسي در مسافرت بوده و پردازش تصاوير بسيار مهم‌تر از گرفتن آن است. بهبود كنتراست، برجسته كردن عناصر تصوير، ملايم كردن تون‌هاي رنگ، كاهش نكات برجسته، تقويت سايه‌ها، به حداقل رساندن اختلال سنسور و تنظيم سطح نمايش برخي از مهم‌ترين ويرايش‌هاي تصاوير هستند كه با استفاده از نرم‌افزار امكان‌پذيرند. ويرايش پس از عكاسي مي‌تواند تاثير بسزايي در كيفيت تصاوير داشته باشد.

هرگز از يادگيري دست نكشيد

براي اينكه يك عكاس حرفه‌اي شويد، بايد هميشه به دنبال يادگيري موارد جديد حوزه كاري خود باشيد و از اين كار خسته نشويد. بايد بدانيد كه تمرين مداوم و يادگيري آموزش عكاسي با دوربين ، بسيار موثرتر از خريد تجهيزات براي دوربين است. حتي اگر تصور مي‌كنيد كه در كار خود خبره هستيد و از آن درآمد كسب مي‌كنيد، بايد بدانيد كه هميشه چيز جديدي براي يادگيري وجود دارد.

منبع : مجله چتراتا

سفر طبيعت گردي در واقع از خانه شروع مي شود زماني كه طبيعت گردي در حال انتخاب وسايل مورد نياز سفر است ، مي توانيم كوله او را كوله طبيعت گردي ي اكوتوريسمي بناميم.

اولين و مهم ترين توصيه براي سفرهاي طبيعت گردي كه بايد به آن توجه داشت سبك بودن لوازم طبيعت گردي است . پر واضح است كه هر چه سبك تر باشد سفر براي ما راحت تر و آسان تر خواهد بود و انرژي كمتري در صرف حمل و نقل مي گردد. بنابراين بهترين ليستي از تمام لوازم موردنياز و ضروري را تهيه كنيم حال چه اين سفر با ماشين شخصي باشد چه با تورهاي يك روزه يا چند روزه بنابراين با تمهيداتي ساده مي توان خود را از مشكلات احتمالي پيش رويمان رها كنيم. از اولين تمهيدات برنامه هاي سفر مي توان به داشتن لباس مناسب فصل اشاره داشت زيرا لباس از مهم ترين ملزومات سفر است. اگر در فصل تابستان هستيم وابسته به موقعيت مكاني كه مي رويم ترجيحاً لباس هاي خنك و نخي منعطف استفاده شود. در غير اين صورت چنانچه در موقعيت هاي مكاني كوهستاني يا ارتفاعات باشيم . بردن لباس گرم بسيار ضروري است. پوشيدن شلوار مناسب نيز مهم است و سعي گردد حداقل دو دست لباس همراهمان باشد . اگر خانم هستيد از مانتوهاي نخي و راحت تر با قد متوسط استفاده گردد بديهي است كه اين امر در فصل زمستان بسيار متفاوت است. پوشيدن لباس هاي گرم از قبيل جوراب هاي حوله اي ، شلوار گرم ، كاپشن ، پلور ، كلاه ، عينك هاي مخصوص ، بادگير، كفش مخصوص و غيره از ملزومات يك سفر زمستاني يا پاييزي محسوب مي شود. از ديگر وسايل داشتن كفش مناسب طبيعت گردي است زيرا كفش مناسب و سبك با ورودي و خروجي هوا راه رفتن را براي شما آسان و هموار مي كند . گزينه هاي بعدي داشتن چادر مناسب و قوي است كه مانع رفتن آب ، نم ، رطوبت به داخل چادر و وسايل شود. و چادرهاي دوپوش در مدل و رنگ هاي مختلف مخصوص طبيعت گردي بسيار مناسب است. داشتن كيسه خواب از ملزومات ديگر است هم كيسه خواب هم بالشت و پتوي مسافرتي به خصوص در سفرهاي جاده اي بسيار كارآيي دارند. بنابراين كيسه خواب براي كساني كه شب را مي خواهند در طبيعت بگذرانند واجب است. در بازار انواع و اقسام كيسه خواب ها را مي توان با جنس هاي متفاوت خريداري كرد. زيرانداز ، اجاق گازهاي سفري ، هد لامپ ، ظرف غذا آشپزي، كيف كمك هاي اوليه ، صندلي تاشو ( دلخواه ) ، ژل آتش زند ، فندك ، نخ و سوزن ، خمير دندان ، دستمال و مرطوب ، پول نقد ، حوله سفري ، دستمال گردن ياسر ، ضد آفتاب ، پاوربانك ، عينك آفتابي ، مايع شستشو ، كلاه نقاب دار، اسفنج  ،كيسه زباله ، باتري ، بطري آب ، قطب نما ، جوراب ، طناب و غيره از وسايل موردنياز هر طبيعت گرد است حال كليه اين وسايل با حجم كم را بايد در كوله مناسب و خوب و سبك جاي داد. در بستن كوله سه نكته بسيار مهم وجود دارد و آن دسترسي ، توازن ، فشرده سازي است و جنس كوله كه فاكتور بسيار مهمي است مثلا چند آب باشد و رعايت آن ها بسيار مهم است دو تا از سنگين ترين وسيله هايي كه مطمئنا به همراهتان خواهد بود بطري آب و چادر است اگر اين وسايل را به بدن نزديك تر كنيم باعث مي شود از ميزان فشار به شانه ها كاسته شود . و اينگونه كوله ها در حالت توازن خوبي قرار مي گيرند. بعد از آن كه وسايل سنگين تر را در انتهاي كوله و به مراتب سبك تر را در قسمت بالاي كوله جا داديم نوبت محكم كردن تسمه هاي كوله است . تا به اندازه بدن درآيد زيرا كوله بايد متناسب با بدن خريداري گردد.

به طور كلي طبيعت با زيبايي دلفريبش هميشه طرفداراني را كه حاضرند در شرايط سخت ترم در مسيرهاي ناشناخته بگذارند اما چه خوب است سفر توام با امنيت و لوازم طبيعت گردي مناسب باشد تا لذت سفر را چند برابر كند. 

منبع : مجله چتراتا

عاروس گل آيين كهن مازندران

از فرهنگ مازندران ، مراسم جالبي به جاي مانده كه يكي از آنها عاروس گل است كه يكي از آيين هاي بسيار كهني كه در ايران اجرا مي شود، مي‌باشد. آيين عاروس گل بيشتر در غرب مازندران و شرق گيلان اجرا مي شود و بازيگران اصلي آن غول ، پير بابو و نازخانوم هستند اين گروه در ايام نوروز و پيش از آن نمايش هاي جذابي براي عموم اجرا مي كنند و البته اين آيين هم مثل بسياري از سنت هاي قديمي ما متاسفانه در حال فراموشي است ريشه در سنت هاي نمايشي اسطوره هاي كهن مربوط به آغاز بهار دارد و نمادهاي زمستان و بهار در آن ديده مي شود و در واقع جنگي است بين سختي زمستان و لطافت بهار ، گروه حركت مي كنند در كوچه ها و عده اي هم به دنبالشانه راه مي افتند در هر خونه اي كه مي رسند هدايايي مثل برنج ، تخم مرغ ، شيريني و گاهي پول هم دريافت مي كنند . غول و پيربابو هر دو عاشق عاروس هستند غول مظهر زمستان و سياهي است پيربابو مظهر باغباني كه مي خواهد عروس گل يعني در واقع بهار را به مردم هديه دهد غول و پيربابو با هم مي رقصند و بازي خيلي جذابي مي باشد

تيرماه سيزه شو

تيرماه سيزده شو مازندراني ها يا همان جشن تيرگان ايرانيان باستان , دوازدهم آبان ماه هر سال در مازندران برگزار مي شود. تيرماه سيزده / شب سيزده / تيرماه سيزّه شو (جشن تيرگان) يكي از جشن‌هاي به جا مانده از دوران ايران باستان است كه در روز سيزدهم تير ماه (معادل ۱۲ آبان ماه شمسي) برگزار مي شد. تاريخ نويسان اين جشن را به حماسة آرش كمان گير نسبت داده‌اند، اسطوره شناسان هم آن را به طلوع ستاره تيشتر(tištar) پهلوي, تير يا تيشتريه (tištarya) در اوستا مرتبط دانسته اند. مهم ترين دانشمند تاريخ داني كه از جشن تيرگان ياد كرد، ابوريحان بيروني است. ساير نويسندگان از اشارهها و نوشتههاي او بهره برده اند

ابوريحان در «التفهيم» و «آثارالباقيه» -كه منابع اصلي محققان دربارة تيرگان به شمار مي رود از اين جشن تعريفي حماسي و تاريخي به دست ميدهد و بر اين باور است كه پرتاب تير به وسيلة آرش و تعيين مرز ايران و توران، علت پاي گيري اين جشن است. يك روز مانده به شب تيرما سيزده، افرادي كه پسران شان دختري را نامزد كرده بودند، به فكر سيزدهي مي افتند (سيزدهي هديهاي است كه به بهانة تيرما سيزده شو از طرف خانوادة داماد براي عروس فرستاده ميشد، شامل سيب، به، انار، سنجد، انگور، پرتقال، فندق، گردو، بادام، پسته، نخود، كشمش، انجير، خرما، قند و چاي، سقز، باقالاي پخته و… به اضافة شلوار (تنبان) و يك جفت كفش يا گالش، كلوش kaluš يا گلوشمردم ميان كوه دو هزار تنكابن باور دارند در اين شب بايد غير از آب و نمك، سيزده چيز ديگر بخورند و تا پاسي از شب هم بيدار باشند. كشاورزان منطقه هم بر اين باورند كه كار كشاورزي بايد تا شب تيرما سيزده به پايان برسد و در شب سيزده كار ناتمام باقي نماند

در فرهنگ مازندران ، شب سيزده، مادربزرگ ها به نوه هاي شلوغ و بازيگوش خود مي گويند: امشب شيطاني و داد و بيداد نكنيد. بچه ها مي گويند: چرا؟ مادربزرگ مي گويد: امشب تيرما سيزده شو است و پلنگ پير از جنگل مي آيد، در محل و كنار رودخانه ها گوشداري مي كند، هر كس شيطاني (شيطوني) و يا گريه كند، او را مي برد و در جنگل مي خورد. بچه ها هم ساكت و بي صدا مي نشستند و مشغول خوردن سيزدهي مي شدند.

در مناطقي نيز شامگاه سيزده تيرماه مشعل يا سوچو (suchu) روشن مي كردند و به استقبال اين شب مي رفتند. به بهانة اين شب از طرف خانوادة داماد، يك روز قبل از تيرما سيزده، علاوه بر سور و سات مرسوم شب، يك قواره پارچه هم براي تازه عروس ميفرستادند. مردم سوادكوه بر اين باورند كه در شب سيزده يك لحظه همة آب هاي جهان راكد مي شود و اگر كسي بتواند آن لحظه را درك كند، هر چيزي كه در آب بيندازد، طلا خواهد شد. مردم بر اين باورند كه اين شب، تنها شبي است كه اسب چشم هايش را مي بندد و به اصطلاح مي خوابد

در فرهنگ مازندران ، مهم ترين آئين تيرما سيزه شو، اجراي رسم «لالِ شيش» است كه به همين بهانه، اين جشن را لال لالي شو  هم مي نامند. (شيش به معناي چوب نازك است و لال هم كسي است كه در شب تيرما سيزده بدون اين كه حرفي بزند به خانه هاي مردم مي رود و با همان تركه ها آرام بر تن آنان مي زند. برخي باور دارند اين تركه ها نماد تير آرش است و تيرما سيزده درواقع جشن آرش است).

در تنكابن «شيش ها» را از درخت «شمشاد» يا «به» انتخاب مي كردند. مردم چون مي دانستند در شب تيرما سيزده، لال شوشزنان مي آيد، از خانه بيرون مي رفتند. گروه ابتدا به خانه هايي مي رفتند كه «سيزده اي» گرفته بودند و ميوه و خوردني زيادي داشتند. دختران و پسران دمبخت نيز لحظه شماري مي كردند تا لال بيايد. چون باور آن بود كه در اين شب با زدن شوش، بخت شان باز خواهد شد براي رزرو اقامتگاه در تنكابن ميتوانيد از طريق سايت چتراتا اقدام نماييد.

 ‌جشن خرمن

جشن خرمن در فرهنگ مازندران نيز از آداب قديمي و سنتي شاليكاران و كشاورزان اين ديار بوده كه آييني براي شكرگذاري، شادماني و احياي فرهنگ بومي است.اين جشن پايان برداشت محصول در مناطق ساحلي مازندران توسط مازندراني‌ها را اعلام مي كند. اين جشن به بهانه شكرگزاري از خداوند و شادماني پس از يك دوره كاشت، داشت و برداشت و خستگي ناشي از كار طاقت‌فرساي كشاورزي در شاليزارها در فصل گرما در منطقه سرسبز مازندران برگزار مي‌شود

 ‌آيين سنتي وَرف چال

اين مراسم كه در فرهنگ مازندران حدود ۶۰۰ سال قدمت دارد، نيمه دوم ارديبهشت ماه برگزار مي‌شود، اهالي روستاي اسك براساس رسم و سنت قديمي در منطقه اسك وَش با جدا كردن تكه‌هاي برف و حمل آن حدود يك كيلومتر به سمت گودالي كه حدود ۱۰ متر ارتفاع دارد، گودال را پر از برف مي‌كنند و معتقدند براي ذخيره و تأمين آب در فصل گرم سال براي رهگذران و حيوانات منطقه قابل استفاده است.براساس رسم گذشته فقط مردها مي‌توانند در اين مراسم شركت كنند و حضور زنان ممنوع مي‌باشد در طرفي ديگر در روستاي اسك لاريجان خانوم هاي روستا هيچ مردي را در اين روز به داخل روستا راهنمي‌دهند و به نوعي خانوم ها حكم فرمانده روستا را دارند و هيچ محدوديتي براي حجاب در كوچه و خيابان‌هاي روستاي آب‌اسك ندارند. در كنار اين آيين ۶۰۰ساله مراسمي ديگر در روستا صورت مي گيرد، صبح روز ورف چال مردان روستا را ترك مي كنند و به منطقه اسك وش مي روند و زنان در روستا مي مانند. زنان در مراسم ورف چال جايي ندارند و ورود اشان به منطقه ممنوع است. زنان نيز به جبران اين نبودن سنت “زن شاهي” را در اين منطقه گسترده اند. براساس نگاره ها و قوم نگاري هاي صورت گرفته سنت زن شاهي فعلي كه هر سال همزمان با آيين سنتي ورف چال در روستاي اسك بخش لاريجان شهرستان آمل صورت مي گيرد تنها آيين زن شاهي در ايران است براي رزرو اقامتگاه در آمل مي‌توانيد از اين لينك اقدام نماييد.

 ‌چله شو

شب يلدا به زبان مازندراني؛ چله شو، شامل گت چله و خورد چله و شب اول زمستان است كه در زندگي اهالي مازندران داراي آداب و رسوم خاصي است. در اين شب، زنان خانه از صبح روز آخر پاييز خانه را براي بر پايي يك مراسم كوچك سنتي آماده مي كنند و در اين شب حتما برنج پخت مي شود. مردم اعتقاد دارند كه اين شب يك شب خوب و شادي آور است و شگون ندارد كه بي غذا باشند. در اين شب بنا به سنت ديرين همه افراد خانواده دور هم جمع مي شوند و با خوردن هندوانه، ماست، ميوه و آجيل؛ سرماي فصل زمستان را از خود دور مي كنند. اعتقاد بر اين است كه با خوردن ماست يا هندوانه در شب يلدا، هرگز در زمستان سردشان نمي شود. آجيل و شب چره كه شامل دانه هايي چون گندم و نخود برشته، تخم هندوانه و كدو، بادام، پسته، فندق، كشمش، انجير و توت خشك است نيز فراموش نمي شود البته گردو كه از ميوه هاي اصلي سر سفره شب يلدا است.برخي از خانواده هاي مازندراني در شب يلدا، پس از خوردن شام، براي شب نشيني به خانه خويشاوندان بزرگتر و يا همسايه ها مي روند. در اين شب دختران دم بخت با پوشاندن صورت خود از هفت خانه چيزي مي گيرند اگر كسي آنها را نديد و نشناخت حتما به آنچه نيت كرده اند، مي رسند.(البته اين رسم امروزه كمرنگ شده است).در سال هاي نه چندان دور مردم روستاها كه به بستني يا ساير تنقلات در فصل زمستان دسترسي نداشتند از مخلوط كردن برف و شكر نوعي فالوده درست مي كردند و مي خوردند.خوشحال ترين افراد خانه در چله شو بچه هاي خانه هستند و قبل از تناول شب چره، پدر خانه يا يكي از اهالي باسواد خانه، لاي قرآن را مي گشايد و يك صفحه از آن را قرائت مي كند، براي اموات خود و اهل محل از دوست و آشنا درخواست آمرزش از درگاه خداوند مي كند. در اين شب، شب نشيني مفصلي برگزار مي شود.همچنين كساني كه نامزد مي گيرند تمام تنقلات اين شب و پوشاك حتي گاه گوسفند را هم به خانه دختر مي برند.

 ‌از شال اِنگِني تا آش ۴۰ گياه(چهارشنبه سوري)

از مراسم به جامانده در فرهنگ مازندران و ايران زمين، چهارشنبه سوري است كه در آخرين چهارشنبه هر سال برگزار مي شود. صبح روز چهارشنبه آش هفت ترشي، درست مي كنند. آشي كه هفت نوع ترشي مانند آب نارنج، آب ليمو، آب انار، سركه، گوجه سبز، و آب از گيل در آن مي ريزند و بعد از آماده شدن بين همسايه ها پخش مي كنند غروب روز مي خوانند با آرزوي شادي و خوشي براي خود و خانواده خود از روي آتش مي پرند. آنها مي خوانند :

چهارشنبه سوري كمي پارسال دسوري كمي، امسال دسوري كمي.يكي ديگر از قديمي‌ترين و بارزترين رسوم مازندراني‌ها براي چهارشنبه آخر سال پختن آش چهل گياه است كه از گياهان خشك شده قديمي و برخي گياهان جديد پخت مي‌شود، البته آش ترش نيز به نشانه نهادن بر سرما و انزجار از آن به دليل اينكه ترشي نشان انزجار است نيز پخت مي‌شود.به نظر مي‌رسد جشن چهارشنبه سوري، جشن پايان زمستان و مراسم پيش از عيد است و يك نقطه پاياني براي خانه‌تكاني و آماده شدن براي شب عيد است و به نوعي با اين جشن به استقبال بهار و نوروز مي‌روند.از قديمي‌ترين رسوم مازندراني‌ها براي چهارشنبه آخر سال پختن آش چهل گياه است با بيان اينكه اين سال‌ها نيز جشن چهارشنبه سوري برگزار مي‌شود اما رنگ و بوي ديگري گرفته و با مواد محترقه و آتش‌زا همراه است، ولي مردم مازندران همواره سادگي جشن چهارشنبه آخر سال خود را حفظ مي‌كنند، گپ‌كِشي يا جشن فال گوش از ديگر رسوم مازندراني‌ها در چهارشنبه آخر است كه در آن افرادي بلند بلند حرف‌هاي خوب و مثبت مي‌زنند و ديگران هم گوش مي‌كنند. جشن شال اِنگِني يا افكندن شال نيز از ديگر مراسمي است كه در مناطق كوهستاني وجود داشت و در آن شالي را از ديوار يا روزنه خانه مي‌انداختند و صاحب‌خانه بر حسب بخشندگي خود انعام و شيريني به فرد مي‌دهد.تمام آداب و رسوم چهارشنبه آخر سال نشان مي‌دهد كه يك مثبت‌انديشي براي برگزاري اين رسوم وجود دارد و همه آنها مانند قاشق‌زني مقدمه‌اي براي يك اتفاق بزرگ و نو شدني بزرگ است كه بايد با شناخت از خود و فرهنگ خود آن را با همدلي و دور هم بودن سپري كنيم.

 ‌نوروز خواني

در فرهنگ مازندران ، نوروز خوانان معمولا” پانزده روز قبل از فرا رسيدن عيد نوروز به داخل روستاها مي آيند و با خواندن اشعار در مدح امامان ترانه هاي محلي، طليعه سال نو را به آنان مژده مي دهند. نوروز خوانان چند نفر هستند كه يك نفر اشعار را مي خواند، يك نفر ساز مي زند،نفر ديگر كه به آن كوله كش(باركش) مي گويند به در خانه هاي مردم مي رود و مي خواند

بادبهارون بيمو / نوروز سلطون بيمو/ مژده دهيد به دوستان / گل به گلستون اومد / بهار آمد بهار آمد خوش آمد/ علي باذولفقار آمد، خوش آمد/ نوروزتان نوروز ديگر / شما را سال نو باشد مبارك صاحب خانه نيز با دادن پول، شيريني ، گردو، تخم مرغ و نخود، و كشمش از آنان پذيرايي مي كند

 ‌آيين سنتي ۲۶ عيد ماه

آيين ويژه سنتي ۲۶ عيد ماه طبري هر سال در تاريخ ۲۸ تيرماه شمسي در بيشتر روستاهاي استان برگزار مي شود. در روستاي امامزاده حسن سوادكوه اين مراسم با آداب خاصي انجام مي شود اين رسم به جشن مردگان نيز معروف است. بر اساس سنت رايج و باورهاي مردم در زمان هاي قديم فريدون پادشاه پيشدادي به خونخواهي پدرش جمشيد شاه حاك پادشاه را سرنگون مي كند مردم خبر اين پيروزي را در شب با آتش زدن بوته ها به يكديگر اطلاع مي دهند. و فرداي آن روز با برپايي جشن و مسابقه كشتي اين پيروزي را گرامي مي دارند

امروزه نيز اهالي روستاهاي اطراف همگي به امامزاده حسن مي آيند و علاوه بر خيرات كردن براي اموات خود و روشن كردن شمع روي مزارها، تماشاگر مسابقه كشتي سنتي لوچو مي شوند. در اين روز كشتي گيران سوادكوه در اين محوطه گرد مي آيند و به مصاف هم مي روند.در مناطق جلگه اي جشن مردگان در آرامگاه ها برگزار مي شود.

 ‌مراسم باران خواهي

يكي از مراسم رايج به هنگام خشك سالي در فرهنگ مازندران مراسم باران خواهي است . به زبان محلي اين مراسم را شيلون يا شيلان مي نامند. به اين منظور ابتدا از اهالي محل مواد اوليه براي پخت شير و برنج و يا آش مورد نظر آن ها جمع آوري مي شود در روز معين اهالي در مكان مقدسي مانند مسجد، تكيه ، امامزاده و يا در اطراف درخت مقدس جمع مي شوند و پس از پخت آش به وسيله زن هاي محل، مراسم دعا وروضه خواني انجام مي شود و از خداوند طلب باران مي كنند. پس از صرف آش مراسم به پايان مي رسد.از ديگر عقايد مردم منطقه كه در اين زمينه به جا گذاشتند پايه منبر در آب و يا ريختن آب به روي فردي سيد است

 ‌آفتاب خواهي

اگر بارندگي زياد باشد براي اين باران بند بيايد نام هفت يا چهل كچل را بر كاغذ مي نويسند و آن را به بندي آويزان مي كنند تا باد بخورد و باران قطع شود يا با خواندن دعا و نذورات مختلف از خداوند طلب آفتاب و در آمدن خورشيد مي كنند.در روستاي كرات كياسر شهرستان ساري، اگر باران ببارد و مانع فعاليت كشاورزي شود، زن هاي روستا به طور جمعي شعر زير را مي خوانند : باران كو، باران بي پايان كو، گندم كه زير خاكه، از تشنگي هلاكه، يا حضرت سليمان، روز آفتاب و شب باران در روستا ولويه كياسر ساري هنگامي كه باران به مدت چند روز ادامه داشته باشد براي بند آمدن آن بچه هاي روستا قوطي هاي حلبي را به نخي مي بندند و دو سر نخ را مي گيرند و در كوچه هاي محل راه مي روند و دسته جمعي شعر زير را مي خوانند قوطي قوطي آفتاب كن، يك مشت برنج تو آب كن، ما بچه هاي گرگيم، از سرمايي بمرديم، يا قرا، يا كتاب فردا بشه آفتاب.

در روستاي كليج كلادودانگه در هنگام بارش زياد باران، بچه هاي محل لباس كهنه مي پوشند و با جارو و گل و لاي كوچه ها را به هم مي زنند و ميخ وانند بابروم بابروم ، امروز آفتاب فردا آفتاب پيرا ( پس فردا) آفتاب آنگاه افراد هر خانواده به بچه ها مواد غذايي و يا شيريني مي دهند.در روستاي علي آباد دودانگه ، وقت بارش زياد باران اهالي محل پارچه اي را از امامزاده شاهزاده حسين مي ربايند پس از آفتابي شدن هوا آن پارچه را به اضافه پارچه ديگر به امامزاده پس مي دهند.

منبع : مجله چتراتا