بخشي از جامعه را افراد كم‌توان جسمي تشكيل مي‌دهند كه بايد مانند هر شهروند ديگري از امكانات و محيط مناسب براي زندگي و رفت و آمد برخوردار باشند. اين افراد براي رفت و آمد روزانه و انجام امور عادي درسطح شهر نيازمند آماده‌سازي محيط شهري و وسايل نقليه‌اند و همچنين بايد وسايل حمل و نقل بين راهي مانند قطار و اتوبوس در اختيارشان قرار گيرد تا براي مسافرت‌هاي ضروري و يا حتي تفريحي خود از اين وسايل استفاده كنند. ناتوانان و كم‌توانان جسمي به چند دسته تقسيم مي‌شوند. مانند نابينايان، ناشنوايان، معلولين جسمي حركتي و كم‌توانان ذهني. اما به عنوان يك فرد كم‌توان براي مسافرت با قطار و اتوبوس چه نكاتي را بايد بدانيد تا سفر بهتري را تجربه كنيد و از مسافرت و گردشگري لذت ببريد؟
سفر كردن يكي از كار هايي مي باشد كه نمي شود از آن اجتناب كرد و ممكن است اين شرايط براي افرادي ضروري باشد كه داراي شرايط مناسبي نيستند و معلوليت دارند. در نظر داشته باشيد كه هيچ چيزي نمي تواند مانع از سفر كردن شما به مدت هاي طولاني شود. حتما در طول زندگي بار ها شنيده ايد كه معلوليت، محدوديت نمي باشد. مي توانيد براي سفر كردن با معلولان نكاتي را رعايت كنيد كه اين سفر براي شما راحت تر شود.
در نظر داشته باشيد كه اگر نكاتي را در هنگام سفر براي معلولين رعايت كنيد كمتر دچار مشكل مي شوند و آن ها نيز مي توانند مانند مردم عادي يك سفر شاد و پر از هيجان را تجربه كنند. همه ما مي دانيم سفر كردن با افرادي كه معلوليت دارند با توجه به نياز هاي آن ها از عهده هركسي بر نمي آيد. با اين وجود نمي توانيم عزيزاني كه داراي معلوليت هستند را هرگز با خود همراه نكنيم. از نظر اغلب مردم هيچ كدام از مكان هاي مسافرتي براي افرادي كه ناتوان هستند يا داراي معلوليت مي باشند مانند قبل داراي محدوديت نمي باشد.
محل اقامت را از قبل بررسي كنيد
قبل از هر چيز در ارتباط با مقصد سفرتان جستجو كنيد و اطلاعات مورد نيازتان را كسب كنيد. با شناخت محل مورد نظر سفر كردن و ورود به يك محيط جديد براي شما آسان‌تر خواهد شد. محل اقامت شما بايد داراي امكانات مورد نياز مانند سرويس بهداشتي و حمام مناسب‌سازي شده و آسانسور باشد تا اقامت راحتي را تجربه كنيد بنابراين قبل از رزرو جا از طريق سايت و يا شروع سفر، تمام اين نكات را بررسي كنيد.
بررسي زمان و طول سفر
اگر سفرهاي طولاني مي تواند براي شما ناراحت كننده باشد يا مسيري كه در هواپيما براي رفتن به سرويس بهداشتي وجود دارد براي شما آزار دهنده و مشكل است، سفرهاي كوتاهتري را انتخاب كنيد يا مسير مستقيم را انتخاب نكنيد.
هميشه چند ساعتي قبل از پرواز در فرودگاه حاضر شويد.
بررسي هاي امنيتي را با توجه به شرايطتان انجام داده و اجازه ي ورود به دروازه ها ساعتي قبل از ديگر مسافران كسب كنيد.
وسايل مورد نياز براي استراحت را به همراه داشته باشيد
اگر با اتوبوس سفر مي‌كنيد همراه داشتن بالش سفري و يك روانداز سبك به شما كمك مي‌كند راحت‌تر استراحت كنيد و براي رسيدن به مقصد آماده باشيد. ميان وعده مناسب به همراه داشته باشيد تا براي خريد مواد غذايي مجبور به پياده و سوار شدن نشويد. اگر با قطار سفر مي‌كنيد از مهماندار براي همراهي و برطرف كردن نيازهايتان كمك بگيريد. اغلب مهمانداران قطار براي كمك‌رساني به مسافران آماده و داوطلب هستند. بهتر است پيش از ديگر مسافران خود را به سكو برسانيد و شرايط را براي مهماندار توضيح دهيد تا خدمات مورد نيازتان فراهم شود و جز اولين نفراتي باشيد كه سوار قطار مي‌شويد. در هنگام پياده شدن هم عجله نكنيد و اجازه دهيد ديگر مسافران خارج شوند تا مهماندار بتواند به شما كمك كند. با توضيح شرايط خودتان به مهمانداران و همراه داشتن امكانات پزشكي مورد نياز مي‌توانيد از ريسك‌هاي احتمالي مسافرت بكاهيد.
در مسافرت با قطار اين امكان را داريد تا از سرويس بهداشتي فرنگي استفاده كنيد اما در مسافرت‌هاي طولاني با اتوبوس حتما اين مسئله را مورد توجه قرار دهيد و قبل از پياده شدن از اتوبوس از داشتن سرويس بهداشتي فرنگي و مناسب‌سازي مسير رسيدن به آن مطمئن شويد. برخي اتوبوسها مجهز به رمپ ويژه معلولين هستند و برخي از آنها اين امكان را ندارند به همين خاطر بالا رفتن و پائين آمدن مي‌تواند براي شما سختي‌هايي ايجاد كند. با مناسب‌سازي برخي از ايستگاه‌هاي راه‌آهن براي افراد كم‌توان اين مسئله تا حدودي برطرف شده اما اتوبوسها همچنان گزينه مناسبي براي سفر كم‌توانان نيستند به ويژه اگر معلوليت شما از نوع جسمي حركتي باشد. بنابراين بهتر است براي مسافرت‌هاي تنهايي و مستقل خود از سيستم حمل و نقل ريلي استفاده كنيد تا هم بتوانيد از مهماندار كمك بگيريد و هم از خدمات رفاهي بيشتري برخوردار شويد.
داشتن همسفري با تجربه
داشتن يك فرد با تجربه در كنار خود مي تواند خيلي از مشكلات شما را از بين ببرد.
اين افراد مي توانند شما را براي انتخاب هتل و كارهايي كه براي افراد معلول ضرورت دارند ياري كنند.
در نظر داشته باشيد كه نقاط در دسترس شما بايد رستوران ها، اورژانس و استراحت گاه ها باشد.
قبل از سفر مي توانيد از بيمارستان ها و شركت هاي مسافرتي در مورد استخدام اين افراد اطلاعاتي را بدست آوريد
انتخاب اقامتگاه بوگردي يا هتل مناسب
اكثر هتل هاي دنيا افراد معلول تخفيف هاي ويژه اي در نظر مي گيرند.
شما بايد از هفته هاي قبل اطلاعات هتل يا اقامتگاه بومگردي را كاملا بررسي كنيد و مسائلي مانند درب هاي ورودي، اندازه حمام و … را در نظر بگيريد و مكاني را انتخاب كنيد كه از نظر هاي مختلف براي اقامت شما مناسب مي باشد.
اگر همراه شما از معلوليت هاي حركتي برخوردار مي باشد مي توانيد به سر مهمان دار اطلاع دهيد.
هتل وظيفه دارد كه يخچال شما را مانند ميز هاي صبحانه و شام پر از مواد غذايي كنند.
كمك گرفتن از شركت هاي هواپيمايي
زماني كه قصد مسافرت داريد مي توانيد بليط هاي خود را از يك شركت هواپيمايي بگيريد و آن ها را از وجود فردي كه داراي معلوليت مي باشد با خبر كنيد.
شركت هاي هواپيمايي معمولا فردي آموزش ديده براي شما در خود فرودگاه مي فرستند تا علاوه بر شما آن فرد معلول نيز سفر راحتي را داشته باشد.
افرادي كه براي شما در نظر مي گيرند آشنا به كمك هاي لازم براي افراد ناتوان هستند و مي توانند به راحتي نياز هاي آن هارا رفع كنند.
اگر همسفر شما ناتواني حركتي داشته باشيد مي توانيد به شركت هواپيمايي هم اطلاع بدهيد كه در مقصد هم نياز به اين افراد براي كمك داريد.
اين كمك ها معمولا رايگان مي باشد اما اگر همسفر شما ناتواني بسياري داشته باشد ممكن است كمي هزينه را از شما بابت كمك به اين افراد دريافت كنند.
در نظر داشته باشيد كه اگر همسفر شما از وسيله هاي خاص مانند كپسول اكسيژن و … استفاده مي كند بايد از ۴۸ ساعت قبل با شركت هواپيمايي هماهنگ شويد تا براي شما مجوز ورود وسيله مورد نياز به هواپيما را صادر كنند.
كتاب راهنما در دسترستان باشد
كتاب‌هاي راهنما در سفر مي‌توانند به شما در پيدا كردن مكان‌هاي مناسب با ناتواني همسفرتان كمك كنند. مزيت كتاب راهنما، در دسترس بودن هميشگي آن است. اين راهنماها بدون هيچ زحمتي به شما در مورد رستوران‌ها با ويژگي‌هاي غذايي خاص مطلوب افراد ناتوان، اطلاعات مفيدي خواهند داد. هرچند اين كتاب‌ها چكيده تجربيات راهنمايان سفر است، اما داشتن يكي از آنها تحت هر شرايطي لازم و ضروري است. برخي از اين كتاب‌ها بخشي در مورد كمك‌هاي اوليه، استفاده از وسايل چرخ‌دار، زبان اشاره براي ارتباط با ناشنوايان دارند كه در شرايط خاصمي‌تواند بسيار كارآمد باشد.
تور مسافرتي مناسب انتخاب كنيد
برخي از شركت‌هاي مسافرتي تورهاي مختص افراد ناتوان با تمامي امكانات در نظر مي‌گيرند كه به شما امكان مي‌دهد، بدون هيچ زحمتي يك سفر عادي به همراه عزيز خودتان داشته باشيد. آنها تمامي مواردي را كه ما در موردشان صحبت كرديم، يك‌به‌يك برايتان پيش‌بيني و مهيا خواهند كرد. همچنين اين شركت‌ها بر اساس نوع ناتواني، برنامه گردشي خاص در نظر دارند، همانند اختصاص دادن صندلي‌هاي چرخ‌دار راحتي، استفاده از سمعك‌هاي خاص، راهنمايان مخصوص نابينايان.
نياز هاي دارويي
قبل از سفر با معلولين بهتر است با پزشك آن ها حرف بزنيد و جزئيات سفر را به آن ها بگوييد تا مشاوره ها و نكات لازم را به شما بگويد.
پزشك شما مي تواند به كاستي هاي دارويي آگاه باشد پس، بهتر است مكان هايي كه قصد سفر داريد را با آن ها در ميان بگذاريد.
اگر معلول شما از دارو هاي ويژه اي استفاده مي كند مي توانيد از پزشك خود بخواهيد اين دارو ها را روي برگه اي براي شما يادداشت كند تا بتوانيد آن ها را به راحتي در هر مكاني تهيه كنيد.
در اين برگه پزشك مي تواند پيش بيني هاي لازم را انجام دهد و شماره تلفن خود را براي شما بنويسد تا بتوانيد در شرايط خاص با او هماهنگ كنيد.
در هر حال شما مي توانيد داروهايي را به صورت اضافه با خود حمل كنيد و در صورتي كه با هواپيما سفر مي كنيد مي توانيد آن ها را به قسمت بار تحويل ندهيد.
سخن پاياني
در نظر داشته باشيد كه بسياري از مشكلات افراد ناتوان بر عهده دولت مي باشد اما همه ما انسان هستيم و مي دانيم كه بايد به عنوان يك انسان به هم نوع خودمان كمك كنيم. در نظر داشته باشيد كه مي توانيد با كمك هاي كوچك خود زندگي را براي اين افراد آسان تر كنيم. اگر فردي داراي معلوليت را مي بينيد بهتر است بي تفاوت نباشيد و اگر مي بينيد كه وي به كمك نياز دارد او را از روي انسانيت و به صورت صحيح راه نمايي كنيد. با اين افراد با احترام و به دور از هرگونه ترحمي در محيط هاي اجتماعي برخورد كنيد.