آشنايي با مفهوم گردشگري سلامت
عبارت گردشگري سلامت، كه بعضا با عناويني نظير گردشگري پزشكي، گردشگري درماني يا توريسم درماني هم خوانده مي شوند، معادل فارسي عبارت مديكال توريسم Medical Tourism است. كلمه‌اي كه در انگليسي Health Tourism يا Wellness Tourism هم ناميده مي‌شود.
گردشگري سلامت عبارتست از مسافرت افراد به يك كشور خارجي، با اهداف پزشكي و درماني كه نهايتا به بهبود سلامتي آنها كمك كند. اين افراد براي معالجه بيماري هاي خاص، انجام انواع جراحي ها (مخصوصا جراحي هاي زيبايي)، اقدامات مربوط به حوزه دندانپزشكي و يا درمان ناباروري تصميم مي گيرند كه به خارج از كشور سفر كنند تا احيانا از سرويس هاي خدمات درماني بهتر و با شانس موفقيت بالاتري استفاده كنند، و نيز هزينه كمتري در مقايسه با آنچه بايد در كشور خود مي پرداختند بپردازند.
تاريخچه‌ي گردشگري سلامت
گردشگري سلامت از زمان يونان و روم باستان وجود داشته و سپس به بسياري از كشور‌هاي اروپايي و نقاط ديگر دنيا توسعه يافته است. از زمان باستان، افراد زيادي به منظور فراغت روحي و درمان به مجاورت رودخانه و آبهاي معدني مي‌رفتند.
آبهاي گرم از قديم‌الايام با آرامش و تجديد قواي جسمي و روحي انسان همراه بوده است. استفاده‌‌كنندگان از اين‌گونه آب‌ها، قرن‌هاست كه در آبهاي گرم آب‌تني مي‌كنند و از آب چشمه‌هاي معدني مي‌نوشند.
در انگلستان، توسعه اقامتگاه‌هاي كنار دريا بر اساساين باور اتفاق افتاد كه استفاده آب دريا در درمان بيماري‌ها مفيد است. در اروپا شهرهاي بسياري در اطراف چشمه‌هاي آب معدني و تسهيلات درماني ساخته شده است.
نمونه‌هاي آن را مي‌توان در شهرهاي بادن، لاسانه، موريتس و اينترلاكن در سوييس، بادن و ويسبادن در آلمان، وين در اتريش و بوداپست در مجارستان مشاهده كرد. در اين شهرها مردم از آبهاي معدني به منظور معالجه بيماري‌هايي همچون رماتيسم، عفونت‌هاي پوست و سوءهاضمه استفاده مي‌كردند.
در اروپا چشمه‌هاي آب معدني و كلينيك‌هاي آب درماني در اواخر قرن هجدهم مورد توجه جدي قرار گرفتند و علاوه بر اين كه به تجهيزات متناسب مجهز شدند فضاهاي اطراف آنها نيز براي بهره‌مندي از سكون و آرامش و چشم‌اندازهاي طبيعي سامان يافتند.
در اين قبيل كلينيك‌ها تيم‌هاي مشاوره پزشكي براي تجويز مدت و نحوه استفاده از هر نوع آب براي درمان بيماري‌هاي مختلف مشغول هستند. مراجعين به اين‌گونه آب‌ها را اغلب بيماراني كه مبتلا به ناراحتي‌هاي پوستي، دردهاي روماتيسمي، ورم مفاصل، خستگي و فرسودگي مفرط جسمي، نقرس، التهاب مهره‌ها و ستون فقرات تشكيل مي‌دهند.
در آمريكا نيز مردم به چشمه‌هاي آب معدني، اقامتگاه‌هاي مجاور دريا مسافرت مي‌كردند. قديمي‌ترين منطقه چشمه‌هاي آب گرم آمريكا ساراتوگاست كه از حدود ۲۰۰ سال پيش به صورت يك منطقه تجاري در اين زمينه با ارائه تسهيلات اقامتي و پذيرايي مناسب، فعال شده است.
همچنين مي‌توان به چشمه‌هاي آب‌معدني نزديك ايالات فيلادلفيا و ويرجينيا اشاره كرد. براي حداكثر كردن مطلوبيت سفر، تسهيلاتي از قبيل كتابخانه، تماشاخانه، تالار موسيقي و زمين‌هاي بازي براي مفرح كردن اوقات گردشگران ايجاد شده است.
به طوري‌كه امروزه مردم نه فقط براي آب‌درماني بلكه به قصد استفاده از انواع سرگرمي‌هاي اجتماعي به اين مناطق سفر مي‌كنند.
انواع گردشگري سلامت در ايران
گردشگري سلامت در ايران شامل ۳ بخش گردشگري پزشكي، گردشگري طبيعت درماني و گردشگري تندرستي مي‌شود. در ادامه به بررسي انواع گردشگري سلامت در ايران خواهيم پرداخت.
گردشگري پزشكي
رايج‌ترين و مهم‌ترين نوع گردشگري سلامت در ايران، گردشگري پزشكي است. اين نوع از توريسم درماني معمولا براي درمان بيماري يا انجام عمل جراحي انجام شده و به طور مستقيم با جان و سلامت افراد سر و كار دارد، بنابراين بسيار حساس است.
گردشگري پزشكي كاملا با گردشگري تفريحي متفاوت بوده و علاوه بر امكانات و هزينه به تخصص و مهارت هم نياز دارد.
وجود پزشكان ماهر و باتجربه، تجهيزات درماني، بيمارستان‌هاي فوق تخصصي و علم پزشكي براي آماده‌سازي زيرساخت‌هاي درماني يك كشور جهت پذيرفتن توريست‌هايي كه به منظور درمان به يك كشور سفر مي‌كنند، لازم و ضروري است.
طبابت و علم پزشكي در ايران به هزاران سال قبل برمي‌گردد و اين مسئله در ميان همه جهانيان شناخته شده است. در نظر داشته باشيد كه فراهم بودن همه شرايط لازم، در جذب بيشتر گردشگر پزشكي موثر است.
گردشگري طبيعت درماني
يكي ديگر از انواع مختلف گردشگري سلامت را مي‌توان گردشگري طبيعت درماني عنوان كرد. اين نوع از گردشگري سلامت همانطور كه از نامش مشخص است، به سفري مي‌گويند كه فرد توسط منابع و خدمات درماني طبيعي تحت نظارت پزشك، مورد درمان قرار بگيرد.
برخي از مهم‌ترين منابع و خدمات درماني مرتبط با گردشگري طبيعت درماني شامل چشمه‌هاي آب گرم، درياچه نمك، حمام گياهي، ماساژ طبي، لجن طبي و آفتاب مي‌شود.
اين نوع از گردشگري سلامت به رغم داشتن پديده‌هاي طبيعي و طبيعت بسيار شگرف ايران، بسيار مورد توجه قرار دارد و در جايگاه ويژه‌اي قرار گرفته است.
رويش گياهان دارويي و وجود آب‌وهواي چهارفصل و فوق‌العاده ايران موجب شده كه كشور ما به يكي از قطب‌هاي گردشگري طبيعت درماني در جهان تبديل شود. وجود چشمه‌هاي آب گرم در شهرهاي مختلف ايران براي درمان بسياري از بيماري‌ها از جمله روماتيسم، دردهاي عضلاني و مفصلي، ميگرن و سينوزيت موثر بوده و آب‌هواي تميز و محيط زيست زيباي آن هم به منظور بهبود بيماري‌هاي تنفسي، روماتولوژي، پوستي و عضلاني يا وقت گذراندن در دوران بعد از عمل جراحي و بيماري بسيار موثر است.
بد نيست بدانيد كه در حال حاضر ايران براي رفاه حال توريست‌هاي پزشكي علاوه بر منابع طبيعت درماني، امكانات رفاهي و اقامتي هم براي آنها در نظر گرفته تا گردشگران با اجاره اقامتگاه پيش از سفر، با خيال راحت و آرامش خاطر به درمان بيماري خود بپردازند.
گردشگري تندرستي
اين نوع از گردشگري سلامت، بيشتر مربوط به افرادي مي‌شود كه نياز به آرامش داشته يا دچار مشكلات روحي شده‌اند. در سفر توريسم درماني، گردشگر به دنبال آرامش و رهايي از تنش‌هاي روزمره زندگي بوده و تمايل دارد از هرگونه سر و صدا و شلوغي فاصله بگيرد.
اين نوع از گردشگري سلامت، نياز به پزشك يا تجهيزات پزشكي نداشته و گردشگر سعي مي‌كند براي جلا دادن به روح خود در طبيعت‌هاي بكر و آرامش‌بخش وقت بگذراند.
چشمه‌هاي آب معدني، هتل، ويلاهاي كوهستاني، جنگلي، ساحلي يا كويري بهترين نواحي براي سپري كردن اوقات فراغت گردشگران تندرستي بوده و يك انتخاب ويژه و مناسب براي آنها به شمار مي‌رود.
خوشبختانه، ايران در اين زمينه هم بسيار قدرتمند وارد شده و داراي مناطق جذاب و آرامش‌بخش بسياري در نقاط مختلف كشور است. گردشگر مي‌تواند با سفر به ايران، متناسب با سليقه و علاقه خود به مناطق مرطوب يا خشك، بهترين مكان را براي دسترسي به آرامش انتخاب كند.
توريسم درماني چيست؟
براي توريسم درماني كه گاهي از آن با عنوان توريسم سلامت و يا گردشگري سلامت نام برده مي‌شود، تعاريف گوناگوني بيان شده است.
سازمان جهاني گردشگري (WTO) به طور خاص، گردشگري سلامت را چنين تعريف مي‌كند : استفاده از خدماتي كه به بهبود يا افزايش سلامتي و افزايش روحيه فرد (با استفاده از آبهاي معدني ، آب و هوا يا مداخلات پزشكي) منجر مي‌شود و در مكاني خارج از محل سكونت فرد – كه بيش از ۲۴ ساعت است – به طول مي‌انجامد. مقوله‌ي گردشگري سلامت فراتر از گردشگري درماني است.
آبهاي گرم و معدني و لجن درماني همراه با امكانات طبيعي نيز شامل مقوله‌ي گردشگري سلامت است.
شعار جهاني توريسم سلامت، امكانات و خدمات در حد كشور‌هاي جهان اول يا پيشرفته و قيمت‌ها و هزينه‌ها در حد كشور‌هاي در حال توسعه و جهان سوم است.
فوايد توريسم درماني
گردشگري درماني به توسعه اقتصاد و استانداردهاي زندگي تمدن بشري كمك مي‌كند و اهميت و مزاياي آن به شرح زير است:
در توسعه ي اقتصادي بسيار تاثير گذار است.
مشاغل بهداشتي و درماني زيادي ايجاد مي‌كند.
امكانات بهداشتي بيشتري ايجاد مي‌كند.
دسترسي به جديدترين فناوري‌ها در بخش پزشكي
كيفيت زندگي همه افرادي كه درگير ابن فرايند هستند را بهبود مي‌بخشد.
مشاركت در بهداشت جهاني
افزايش و... .
براي مشاهده ادامه مطلب آشنايي با مفهوم گردشگري سلامت كليك كنيد.